Ο «Μήνας Μαύρης Ιστορίας», γνωστός επίσης ως αφροαμερικανικός μήνας ιστορίας, αποτελεί ετήσια εκδήλωση στις Ηνωμένες Πολιτείες, κυρίως, αλλά και στον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο, για την ανάμνηση των σημαντικών ανθρώπων και γεγονότων στην ιστορία της αφρικανικής διασποράς.

Γιορτάζεται κάθε χρόνο, στη μεν Αμερική τον Φεβρουάριο, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Οκτώβριο.

Η πρόδρομη μορφή του έχει τις ρίζες στα 1926, στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν ο ιστορικός Κάρτερ Γούντσον (1875-1950) και η «Ένωση για τη Μελέτη της Νέγρικης Ζωής και Ιστορίας», ανακοίνωσαν ότι η δεύτερη εβδομάδα του Φεβρουαρίου θα είναι «Εβδομάδα Νέγρικης Ιστορίας».

Ο χρόνος επιλέχθηκε επειδή συνέπιπτε με τα γενέθλια του Αβραάμ Λίνκολν στις 12 Φεβρουαρίου και του Φρέντερικ Ντάγκλας (1818-1895) στις 14 Φεβρουαρίου, στους οποίους χρωστούν πολλά οι μαύρες κοινότητες, από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Από την αρχική φάση της διοργάνωσης, πρωταρχική έμφαση δόθηκε στην ενθάρρυνση της συντονισμένης διδασκαλίας της ιστορίας των Μαύρων Αμερικανών στα δημόσια σχολεία της χώρας.

Η πρώτη «Εβδομάδα Νέγρικης Ιστορίας» συνάντησε χλιαρή αντίδραση, κερδίζοντας τη συνεργασία των Τμημάτων Παιδείας των Πολιτειών της Βόρειας Καρολίνας, Ντέλαγουερ και της Δυτική Βιρτζίνια, καθώς και των σχολείων της Βαλτιμόρης και της Ουάσιγκτον.

Παρ’ ότι απείχε πολύ από την καθολική αποδοχή, το γεγονός θεωρήθηκε από τον Κάρτερ Γούντσον ένα από τα πιο ευτυχή μέτρα που ελήφθησαν ποτέ από την Ένωση, και έτσι έγιναν σχέδια για επανάληψη της εκδήλωσης, σε ετήσια βάση η οποία και συνεχίστηκε με εντατικούς ρυθμούς.

Κατά τη στιγμή της διεξαγωγής της «Εβδομάδας Νέγρικης Ιστορίας», ο Κάρτερ Γούντσον υποστήριξε ότι η διδασκαλία της μαύρης ιστορίας ήταν απαραίτητη.

Όπως είπε χαρακτηριστικά:

«Εάν μια φυλή δεν έχει ιστορία, δεν έχει αξιόλογη παράδοση, γίνεται ένας αμελητέος παράγοντας στη σκέψη του κόσμου, και βρίσκεται σε κίνδυνο να εξοντωθεί. Ο Ινδιάνος της Αμερικής δεν άφησε συνεχόμενη καταγραφή και ιστορικό. Δεν εκτιμούσε την αξία της παράδοσης, και πού είναι σήμερα; Οι Εβραίοι εκτιμούσαν έντονα την αξία της παράδοσης, όπως μαρτυρείται από την ίδια την Αγία Γραφή. Γι’ αυτό, παρά τον παγκόσμιο διωγμό, είναι ένας μεγάλος παράγοντας στον πολιτισμό μας».

Ήδη το 1929, η «Εφημερίδα της Νέγρικης Ιστορίας» (Journal of Negro History) ήταν σε θέση να σημειώσει ότι, με δύο μόνο εξαιρέσεις, οι υπάλληλοι των Τμημάτων Παιδείας των Πολιτειών με σημαντικό νέγρικο πληθυσμό, είχαν κάνει την εκδήλωση γνωστή στους καθηγητές και διένεμαν επίσημα λογοτεχνικά κείμενα, που σχετίζονταν με την εκδήλωση.

Οι εκκλησίες έπαιξαν επίσης σημαντικό ρόλο, σε συνεργασία με την «Εβδομάδα Νέγρικης Ιστορίας», ειδικά κατά τη διάρκεια αυτής της αρχικής προσπάθειας και με τον μαύρο Τύπο να βοηθάει επίσης στην όλη προσπάθεια δημοσιοποίησης του θέματος.

Η «Εβδομάδα» εκείνη βρήκε ενθουσιώδη ανταπόκριση, κι αυτό οδήγησε στη δημιουργία συλλόγων μαύρης ιστορίας και στην αύξηση του ενδιαφέροντος από την πλευρά των δασκάλων και από τους προοδευτικούς λευκούς.

Η «Εβδομάδα Νέγρικης Ιστορίας» γνώρισε μεγαλύτερη δημοτικότητα τις επόμενες δεκαετίες, με τους δημάρχους σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες να την θεσμοθετούν ως αργία και γιορτή.

Στις 21 Φεβρουαρίου 2016, η ηλικίας 106 ετών, Virginia McLaurin (1909- ), επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο ως μέρος των εκδηλώσεων του «Μήνα της Μαύρης Ιστορίας».

Όταν ρωτήθηκε από τον πρόεδρο Ομπάμα, γιατί βρισκόταν εκεί, η μαύρη υπερήλικας δήλωσε:

«Ένας μαύρος πρόεδρος. Μια μαύρη σύζυγος. Και βρίσκομαι εδώ για να γιορτάσουμε τη μαύρη ιστορία. Γι’ αυτό είμαι εδώ!».

Η επέκταση της «Εβδομάδας» σε «Μήνα» προτάθηκε για πρώτη φορά από τους επικεφαλής των Μαύρων Φοιτητών στο Πανεπιστήμιο Kent State, στο Οχάιο, τον Φεβρουάριο του 1969.

Εκεί μάλιστα έγινε και ο εορτασμός του πρώτου «Μήνα», ένα χρόνο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1970.

Το 1976, αναγνωρίστηκε επίσημα από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, κι ο Πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ, μιλώντας γι’ αυτόν, προέτρεψε τους Αμερικανούς να αδράξουν την ευκαιρία για να τιμήσουν τα πολύ συχνά παραμελημένα επιτεύγματα των μαύρων Αμερικανών σε κάθε τομέα κατά τη διάρκεια της ιστορίας.

Βρετανία και Καναδάς

Ο «Μήνας της Μαύρης Ιστορίας» γιορτάστηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1987. Το 1995, μετά από πρωτοβουλία της Αφροκαναδής πολιτικού Jean Augustine (1937- ), η Βουλή των Κοινοτήτων του Καναδά αναγνώρισε επίσημα τον Φεβρουάριο ως «Μήνα Μαύρης Ιστορίας» και τίμησε τους μαύρους Καναδούς.

Αναπόφευκτα, πυροδοτεί βέβαια και την ετήσια συζήτηση σχετικά με τη συνεχιζόμενη χρησιμότητα ενός καθορισμένου μήνα που να είναι αφιερωμένος στην ιστορία μιας φυλής.

Η σχετική κριτική περιλαμβάνει ερωτήματα για το αν είναι σκόπιμο να περιοριστεί η γιορτή της μαύρης ιστορίας σ’ ένα μήνα, σε αντίθεση με την ένταξη της μαύρης ιστορίας στη γενική εκπαίδευση όλο το χρόνο.

Μια άλλη κριτική, η οποία συνήθως χρησιμοποιήθηκε από τους λευκούς, είναι ότι η γιορτή είναι καθαρά ρατσιστική.

Μαύρες διασημότητες, όπως ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Μόργκαν Φρίμαν και η ηθοποιός Στέισι Ντας, έχουν επικρίνει την επέτειο, με τον Φρίμαν να λέει: «...δεν θέλω ένα μήνα μαύρης ιστορίας. Μαύρη ιστορία είναι η αμερικανική ιστορία...».

Ακόμα δήλωσε ότι δεν υπήρχε «Μήνας Λευκής Ιστορίας», γιατί οι λευκοί δεν ήθελαν την ιστορία τους να περιοριστεί σε μόλις ένα μήνα.

Ποιος ήταν ο Κάρτερ Γούντσον

Ο Κάρτερ Γούντσον (1875-1950) ήταν Αφροαμερικανός ιστορικός, συγγραφέας, δημοσιογράφος και ιδρυτής της «Εταιρείας για τη Μελέτη της Αφρικανικής Αμερικανικής ζωής και της Ιστορίας», αφού ήταν από τους πρώτους μελετητές της αφροαμερικανικής ιστορίας.

Υπήρξε ιδρυτής του περιοδικού «The Journal of Negro History», ενώ θεωρείται και αναφέρεται ως ο πατέρας της μαύρης ιστορίας. Γεννήθηκε στη Βιρτζίνια και ήταν γιος πρώην σκλάβων.

Ο πατέρας του μετακόμισε με την οικογένειά του στη Δυτική Βιρτζίνια, όταν άκουσε ότι στο Χάντινγκτον χτιζόταν ένα γυμνάσιο για μαύρους.

Προερχόμενος από μια μεγάλη, αλλά φτωχή οικογένεια, ο Κάρτερ Γούντσον δεν μπορούσε να παρακολουθεί τακτικά το σχολείο, αλλά με κόπο και προσωπική μελέτη, κατάφερε να εξοικειωθεί με ορισμένα βασικά θέματα του σχολείου από την ηλικία των δεκαεπτά ετών.

Επιδιώκοντας περισσότερη εκπαίδευση, δούλεψε σε ανθρακωρυχεία για να κερδίσει κάποια χρήματα που του ήταν απαραίτητα για την περαιτέρω εκπαίδευσή του.

Ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στην ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το 1912, όπου ήταν ο δεύτερος Αφροαμερικανός, μετά από τον W.E.B. Du Bois, που πήρε κάτι τέτοιο.

Πεπεισμένος ότι ο ρόλος της αφροαμερικανικής ιστορίας και της ιστορίας των άλλων πολιτισμών είχε αγνοηθεί ή διαστρεβλωθεί μεταξύ των μελετητών, ο Κάρτερ Γούντσον γρήγορα διαπίστωσε την ανάγκη για βαθιά έρευνα στο θέμα του παραμελημένου παρελθόντος των Αφροαμερικανών.

Πίστευε ακράδαντα ότι η εκπαίδευση και η αύξηση των κοινωνικών και επαγγελματικών επαφών μεταξύ μαύρων και λευκών θα μπορούσαν να μειώσουν τον ρατσισμό και γι’ αυτό προώθησε την οργανωμένη μελέτη της αφροαμερικανικής ιστορίας.

Το θέμα για φέτος, το 2017, επικεντρώνεται στον κρίσιμο ρόλο της εκπαίδευσης στην ιστορία των Αφροαμερικανών.

Ήδη ετοιμάστηκαν εκδηλώσεις με το θέμα αυτό από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, τα Εθνικά Αρχεία, το Εθνικό Κληροδότημα για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες, την Εθνική Πινακοθήκη, την Εθνική Υπηρεσία Πάρκων, το Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν και το Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ, όπου θα αποτίσουν φόρο τιμής στις γενιές των Αφροαμερικανών που αγωνίστηκαν με τις γνωστές αντιξοότητες για να επιτύχουν την πλήρη ιδιότητα του πολίτη στην αμερικανική κοινωνία.

Στο τελευταίο τέταρτο του εικοστού αιώνα, κάτι που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, υπάρχει μεγάλη κρίση στην εκπαίδευση των νέγρων, ειδικά στις αστικές γειτονιές όπου τα δημόσια σχολεία στερούνται σημαντικών πόρων.

Τα όποια οφέλη της εκπαίδευσης παραμένουν άπιαστο όνειρο για πολλούς νέγρους όλων των ηλικιών.

Ωστόσο, η αφροαμερικανική ιστορία είναι πλούσια σε προσπάθειες αντίστασης σε αυτήν την κρίση.

Η μαύρη κοινότητα των ΗΠΑ έκανε τεράστια προσπάθεια προς την κατεύθυνση της εκπαίδευσης των μελών της, με την αύξηση του αριθμού των μαύρων κολεγίων και πανεπιστημίων μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, με ακατάπαυστες μάχες στα δικαστήρια, με κινήματα, διαμαρτυρίες, φτάνοντας στην ελευθερία φοίτησης, τη δεκαετία του 1960, και με άλλα σχετικά ακαδημαϊκά προγράμματα που εμπνέουν την αγάπη της μάθησης.

Η αντιμετώπιση της κρίσης στην εκπαίδευση των νέγρων, ειδικά φέτος, θεωρείται από τους διοργανωτές του φετινού «Μήνα» ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους μέσα στην καινούργια Αμερική, όπως αυτή ξημέρωσε με την πρόσφατη εκλογή του προέδρου Τραμπ.

Συντάκτης: Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης

πηγή