Φαίνεται σχεδόν επιτακτικό να φωνάζεις για τον κάθε έναν που παίρνει συστηματικά κρατικές προμήθειες με αδιαφανείς διαδικασίες. Παλιότερα ακούγαμε συνεχώς για τον Κόκκαλη, σήμερα είναι της μόδας ο Μπόμπολας, αύριο ίσως είναι άλλος. Αμφισβητείται η εντιμότητά σου αν δεν το γράφεις και το λες συνέχεια: φταίνε οι «Λάτσηδες», οι «Βαρδινογιάννηδες» κλπ, κλπ. Και πρέπει «να πληρώσουν».

Πράγματι, πολλοί πρέπει να πληρώσουν. Κανείς μας δεν αμφισβητεί την ύπαρξη μιας ισχυρής ολιγαρχίας που κινεί νήματα στην Ελλάδα, όπως ανέλυσε κι ο καθηγητής Παύλος Ελευθεριάδης σε αυτό το άρθρο του στο Foreign Affairs. Αλλά λίγοι μπορούν να ξεχωρίσουν το αίτιο από το αποτέλεσμα. Ποιο είναι το σύμπτωμα και ποια είναι η νόσος;

Είναι σαφές: φταίει το σύστημα ανάθεσης κρατικών προμηθειών και έργων. Είναι σάπιο. Ζητάει μίζες. Δίνει δουλειές με κριτήριο το πώς θα πλουτίσουν οι διαπλεκόμενοι πολιτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι, συνδικαλιστές, κλπ. Κι όσο το σύστημα ζητάει μίζες και μοιράζει λεφτά, πάντα θα βρεθούν κάποιοι να δώσουν το κατιτίς για να πάρουν τις δουλειές. Η πόρτα της μίζας ανοίγει από μέσα και μπαίνει όποιος τη δώσει.

Το κράτος και οι πολιτικοί είναι που δημιουργούν τους διαπλεκόμενους επιχειρηματίες. Αν δεν ήταν τόσο σάπιο το κράτος, οι άνθρωποι αυτοί θα έκαναν ίσως άλλη δουλειά. Και μπορεί κάλλιστα να μην ήταν ούτε εκεί τίμιοι. Το ξέρουμε, άλλωστε, πως δεν είναι όλοι άγιοι σ’ αυτόν τον κόσμο. Γι’ αυτό υπάρχουν ο ποινικός κώδικας, ο αστικός κώδικας, τα δικαστήρια και οι φυλακές.

Πάρτε για παράδειγμα τον Τσοχατζόπουλο. Όλοι το «ξέραμε» αλλά κανείς δεν ήταν καθημερινά στα κάγκελα να το φωνάζει για αυτόν, συγκεκριμένα και επώνυμα. Κι όλοι «ξέρουμε» πως αυτός ήταν απλώς ένας από πολλούς. Βλέπετε σήμερα κανέναν στα κάγκελα για τον Αβραμόπουλο, ας πούμε; Διάλεξα ένα όνομα... Βάλτε άλλο, αν προτιμάτε.

Όλοι «το ξέρουμε» πως είναι σάπιο το σύστημα, αλλά δεν μπορούμε όλοι να ξεχωρίσουμε τις αιτίες από τα αποτελέσματα. Φωνάζει κανείς συνεχώς για τους διεφθαρμένους υπαλλήλους και πολιτικούς; Από τα κόμματα εξουσίας δε φωνάζει κανένας. Εμείς, που είμαστε εκτός εξουσίας, δε θα γίνουμε «Καμμένοι», να φωνάζουμε για έναν μόνο (τον «Μπόμπολα»), χωρίς να στηλιτεύουμε τα βαθύτερα αίτια. Άλλωστε, όλοι «ξέρουμε» πως κι αυτοί οι πολιτικοί είναι μέρος του ίδιου συστήματος.

Αν ο Καμμένος ήταν ακόμα στη ΝΔ, θα φώναζαν και οι συριζαίοι εναντίον του, κι εναντίον όλου του σάπιου συστήματος της ΝΔ. Τώρα σιωπούν για όλο το καθεστώς του Κώστα Καραμανλή. Κι έχουν ηρωοποιήσει τον Παυλόπουλο, την επιτομή του συστήματος Καραμανλή. Είναι όλοι μέρος του ίδιου συστήματος. Που μοίραζε (και μοιράζει) τις μίζες σε όλες τις παρατάξεις, αναλογικά με την εκάστοτε ισχύ τους.

Ένα από τα συνηθισμένα παραμύθια που διαδίδει ο Καμμένος είναι περί σύνδεσης του «Μπόμπολα» (κάποτε ήταν ο «Κόκκαλης», παλιότερα ο «Βαρδινογιάννης») με πολιτικό χώρο. Τον αντίπαλό του πολιτικό χώρο, τυχαίως. Η αλήθεια, όμως, είναι πως όλα τα κόμματα που διακυβέρνησαν είναι μέρος του συστήματος. Κι όσοι παίρνουν τις «καλές» δουλειές, φροντίζουν για τις «ανάγκες» όλων των κομμάτων εξουσίας.

Όσο υπάρχουν «Καμμένοι, Τσοχατζόπουλοι, ή Κατρούγκαλοι», να δίνουν δουλειές και διορισμούς του δημοσίου στους πελάτες τους, πάντα θα βρίσκεται κάποιος να εισπράξει, να διοριστεί, να βολευτεί. Λαμόγια και διαπλοκή θα συνεχίσει να υπάρχει όσο γίνεται ανεκτή και δεν τιμωρείται σε όλα τα επίπεδα η διαφθορά.

Οι μεγάλες μίζες του προγράμματος κρατικών επενδύσεων ή της Ολυμπιάδας είναι μικρές μπροστά στα δισεκατομμύρια που μοιράζονται από το κομματικό κράτος στους πελάτες του. Τα 6δις της Ολυμπιάδας πληρώθηκαν μόνο μία φορά, αλλά πάνω από 8δις συντάξεων πληρώνονται κάθε χρόνο σε κάτω των 60 ετών υγιείς ανθρώπους.

Η κρατική συμμετοχή στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων είναι 700εκ. και οι κρατικές προμήθειες είναι περίπου 2,5δις. Τον Απρίλιο του 2015, ο αρμόδιος υπουργός δήλωσε στη βουλή πως οι μίζες κυμαίνονται μεταξύ 2% και 23%. Με μέσο όρο τη μίζα «Κατρούγκαλου» (12%), μιλάμε για 380εκ μαύρα λεφτά που παίρνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι πολιτικοί για τις αναθέσεις αυτές. Τα υπόλοιπα είναι οι κανονικές δαπάνες για τα έργα που θα γίνονταν ούτως ή άλλως, είτε με μίζα είτε χωρίς. Οι προμηθευτές και οι εργολάβοι παίρνουν το κέρδος τους, όπως θα το έπαιρνε ο οποιοσδήποτε, τίμιος ή όχι. Η μίζα, όμως, είναι εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος.

Επομένως, είτε την πάρει τη δουλειά ο «Μπόμπολας» είτε ο «Κόκκαλης», το έργο θα γίνει από κάποιον. Τη μίζα θα την πληρώσει οποιοσδήποτε το πάρει, αφού χωρίς μίζα δεν πρόκειται να ανατεθεί. Όποιος και να πάρει το έργο, θα βγάλει κάποιο κέρδος. Ακόμα κι αν εξαφανίζαμε τον έναν «Μπόμπολα», στη θέση του θα ξεφύτρωναν άλλοι τρεις. Ο «Μπόμπολας» είναι το σύμπτωμα, ενώ ο «Τσοχατζόπουλος» είναι η νόσος. Ας μάθουμε να τα ξεχωρίζουμε.

Φώτης Κοκοτός