«Μονάχα η πραγματικότητα μπορεί να μας μάθει πώς

την πραγματικότητα ν’ αλλάξουμε»

Μπέρτολντ Μπρεχτ, «Η απόφαση»

Ενας νεαρός μπαίνει σε παραδοσιακό καφενείο στο Κουκάκι και παραγγέλνει «έναν καφέ για μένα και έναν σε αναμονή».

Ακολουθούν δύο κοπέλες που πληρώνουν «δύο καφέδες για μας και δύο τοστ σε αναμονή».

Οι παραγγελίες που... περιμένουν γράφονται σε έναν μαυροπίνακα.

Λίγο αργότερα, ένας μεσήλικας με φθαρμένα ρούχα, μακριά μαλλιά και μούσι -εικόνα που παραπέμπει σε άστεγο- κατευθύνεται αμήχανα προς το ταμείο και ρωτάει ντροπαλά: «Καλημέρα, μήπως υπάρχει καφές σε αναμονή;».

Ολα αυτά συμβαίνουν στο καλοδουλεμένο φιλμάκι που ετοίμασε ο Δημήτρης Πανέλης και συμφοιτητές του στη Δραματική Σχολή «Δήλος», το οποίο μέσα σε ένα μήνα προβολής του στο Διαδίκτυο έγινε viral.

Και είναι ακριβώς αυτό το φιλμάκι από το οποίο ξεκίνησε η εθελοντική πρωτοβουλία «Σε αναμονή», που μέσα σε 15 μήνες δράσης έχει καταφέρει να επεκταθεί σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο και να αποτελεί μια κίνηση ανθρωπιάς με τεράστιο αντίκτυπο.

Πώς όμως η ιδέα ενός 27χρονου άνεργου -τότε- νέου μπόρεσε να ενεργοποιήσει τους συνανθρώπους του και να φτάσει να υποκαθιστά σε έναν βαθμό το απρόσωπο κράτος που μοιάζει, στα χρόνια της κρίσης και της μνημονιακής λιτότητας, να μην έχει εναλλακτικές;

Συναντήσαμε τον Δημήτρη Πανέλη ένα βροχερό μεσημέρι του Γενάρη σ’ ένα καφέ στο κέντρο της Αθήνας και το πρώτο που τον ρωτήσαμε ήταν από πού εμπνεύστηκε την ιδέα του.

Β' Παγκόσμιος, Νάπολη

«Ολα ξεκίνησαν κάποιο βράδυ που έπεσα πάνω σ’ ένα άρθρο για την παράδοση του καφέ σε αναμονή από τα εργατικά καφενεία της νότιας Ιταλίας», μας λέει και εξηγεί ότι στη Νάπολη κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπήρχε ο caffé sospeso (καφές που περιμένει), ο οποίος προπληρωνόταν από κάποιον πελάτη για να καταναλωθεί αργότερα από έναν συμπολίτη του που δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να τον πληρώσει ο ίδιος.

Ωστόσο, μεταπολεμικά η παράδοση αυτή αποδυναμώθηκε· και επανήλθε στις μέρες μας, σε διάφορα σημεία του πλανήτη, αλλά και πάλι μόνο όσον αφορά τον καφέ.

Η δική του σκέψη πήγε παρακάτω το εγχείρημα, να γίνουν ποικίλα τα «κεράσματα».

Στο κάλεσμά του ανταποκρίθηκαν περισσότερες από 1.000 επιχειρήσεις (καφετέριες, φούρνοι, ταχυφαγεία, μανάβικα, φαρμακεία, διαγνωστικά κέντρα, κέντρα ψυχικής υγείας, θέατρα, σινεμά, κομμωτήρια, βιβλιοπωλεία) αλλά και μεμονωμένα άτομα, όπως καθηγητές που παραδίδουν αφιλοκερδώς ιδιαίτερα μαθήματα σε μαθητές που οι οικογένειές τους αδυνατούν να πληρώσουν για εξωσχολική διδασκαλία.

Οι επιχειρήσεις από μόνες τους δεν θα έφταναν αν δεν υπήρχαν 32 ομάδες εθελοντών σε όλη τη χώρα να «φροντίζουν» την πρωτοβουλία.

Αλλωστε ένας άνθρωπος μόνος του στην Αθήνα πώς να «τρέχει» τη δράση σε όλη τη χώρα;

Στο ερώτημα τι άλλαξε μέσα σε ένα χρόνο, ο Δ. Πανέλης, μεσαίος γιος μιας τρίτεκνης οικογένειας, απαντά γελώντας:

«Τους τελευταίους τρεις μήνες βρήκα δουλειά ως πωλητής σε ένα κατάστημα, πληρώνομαι 480 ευρώ τον μήνα και συνεχίζω αναγκαστικά να μένω με τους γονείς μου αφού δεν μου φτάνουν ούτε να συγκατοικήσω...».

Ουσιαστικά, όμως, αυτό που έχει αλλάξει είναι ο ίδιος ως άνθρωπος.

Πλέον είναι σκοπός της ζωής του σε κάθε γειτονιά της Αθήνας να υπάρχει ένα μαγαζί «σε αναμονή» και η πρωτοβουλία να αντέξει στον χρόνο, όχι μόνο της κρίσης, αφού πάντα στα στραβοπατήματα της ζωής θα μπερδεύονται οι απόκληροι.

«Οι ιδανικές κοινωνίες δεν ξεφυτρώνουν, χτίζονται αργά και σταθερά, με κόπο και σχέδια», λέει και απορρίπτει συλλήβδην την πολιτική κατάσταση που μας έφερε ώς εδώ.

«Πάσχουμε από έλλειψη παιδείας και οργάνωσης», προσθέτει και εκτιμά ότι όσο δεν αλλάζουμε νοοτροπία θα συνεχίσουμε να είμαστε έρμαια των καταστάσεων.

«Σε αναμονή go»

Ο ίδιος φοβάται μήπως η κίνηση διαβρωθεί -«με προσέγγισαν διάφοροι ως μεσάζοντες, μεταξύ των οποίων και ΜΚΟ, αλλά δεν δέχτηκα. Τόσα ακούσαμε για τη δράση των ΜΚΟ στη Λέσβο...»-, απογοητεύεται για το πόσο λίγοι είναι οι νέοι άνθρωποι που ενδιαφέρονται καθημερινά και ονειρεύεται τη μέρα που όλες οι πινακίδες και οι αφίσες θα καούν γιατί κανείς δεν θα έχει ανάγκη.

Τις επόμενες μέρες αναμένεται να είναι διαθέσιμη σε κινητά Αndroid και iOS η εφαρμογή «Σε Αναμονή Go», η οποία θα επιτρέπει στους χρήστες να βρίσκουν εύκολα ποια καταστήματα γύρω τους είναι στο πρόγραμμα, να τα βαθμολογούν, αλλά να προσθέτουν κι άλλα.

«Μ’ ένα κλικ στο κινητό σου θα ξέρεις πού είναι το κοντινότερο σημείο για να καλύψει ένας συνάνθρωπος κάποια ανάγκη του», εξηγεί ο Βασίλης Βλαχοκυριάκος, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Νιουκάστλ που ειδικεύεται στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη τεχνολογίας για την υποστήριξη και ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών.

Ο ίδιος έχει αναλάβει αφιλοκερδώς το «στήσιμο» της εφαρμογής, με στόχο την ευρύτερη εξάπλωση της ιδέας, το να ξεκινήσουν συζητήσεις για το πώς το πρόγραμμα σε αναμονή εφαρμόζεται σε συγκεκριμένες περιοχές.

Οσο για το όνομα της εφαρμογής;

«Μέχρι πρότινος όλοι ασχολούνταν με το Pokemon Gο και κυνηγούσαν pokemon παντού, ακόμα και δίπλα σε άστεγους στην πλατεία Συντάγματος. Το παραφράσαμε, λοιπόν, για να ενεργοποιηθεί και η νέα γενιά, να αρχίσει να ζυμώνεται η κοινωνία».

Ο «Αμανίτης» στον Βύρωνα

«Ενημερώστε όποιον πιστεύετε ότι χρειάζεται ένα προϊόν σε αναμονή», μας λέει η Αννα Λιανουδάκη και υπογραμμίζει τη σημασία της λέξης «αλληλεγγύη» στα χρόνια που ζούμε.

Η ίδια θέλει να προσφέρει με κάθε τρόπο, και συχνά στον πίνακα του μαγαζιού της αναρτά προϊόντα που δεν είναι προπληρωμένα από πελάτες.

«Στη ζωή μας όλοι κάτι περιμένουμε πάντα... Αλλά να βλέπεις μητέρες να μην έχουν τα στοιχειώδη για τα παιδιά τους; Οχι, αυτό δεν μπορεί να περιμένει», λέει.

 

Νάγια Γιαννοπούλου: Δωρεάν μαθήματα σε παιδιά

Συμμετέχει στην πρωτοβουλία από την αρχή ανταποκρινόμενη στο κάλεσμα «Ζητούνται εθελοντές καθηγητές».

Φέτος βοηθάει στα μαθήματά τους τρία παιδιά: τη 14χρονη Νεφέλη στην Κυψέλη και δύο 10χρονα αδέλφια στον Πειραιά.

«Οπως καταλαβαίνετε, δεν έχω κάποιο οικονομικό όφελος από αυτό αλλά η αγάπη και η εκτίμηση που παίρνω από τα παιδιά δεν συγκρίνεται με τίποτα. Θα συνεχίσω να το κάνω χωρίς δεύτερη σκέψη», λέει στην «Εφ.Συν.».

Περιγράφει με ζεστασιά τη σχέση που έχει αναπτύξει με τη Νεφέλη και καμαρώνει για τη βελτίωση στις σχολικές επιδόσεις της.

«Με βλέπει πιο πολύ σαν τη μεγάλη της αδερφή. Μου έχει δώσει τόσα αυτό το παιδί! Το γνωρίζει πως δεν πληρώνομαι...».

Αντίθετα, τα δίδυμα στον Πειραιά δεν ξέρουν ότι πηγαίνει σπίτι τους αμισθί.

«Σε συνεννόηση με τους γονείς δεν είπαμε τίποτα για να μη νιώσουν τα παιδιά μειονεκτικά και αντιδράσουν. Το σέβομαι απόλυτα και το επικροτώ», προσθέτει.

Φούρνος Μαϊδώνη: Ενα μετερίζι αλληλεγγύης

Πριν από περίπου ενάμιση χρόνο, τότε που το κύμα των προσφύγων άρχισε να συρρέει στα ελληνικά νησιά, ένας συνοικιακός φούρνος στην Ηλιούπολη ξεκίνησε να «ξεφουρνίζει» ανθρωπιά.

Η «Εφ.Συν.» συνομίλησε με την Εφη Μαϊδώνη που ένα βράδυ μαζί με τον άνδρα της, Κώστα, σκέφτηκαν να... βάλουν τον κόσμο σε κίνηση.

«Στην αρχή είχαμε ενδοιασμούς. Επρεπε να πείσουμε τον κόσμο πως αυτό που κάνουμε δεν είναι ένα τρικ για να πουλάμε παραπάνω», λέει, αλλά τα «εμπόδια» ξεπεράστηκαν εύκολα και ο κόσμος αγκάλιασε την πρωτοβουλία.

«Δεν ζητάμε φορολογική δήλωση για να δώσουμε τα προϊόντα που ο κόσμος διαθέτει απλόχερα. Ανοίγουμε μια πόρτα σε όποιον έχει ανάγκη, είτε είναι άστεγος είτε πρόσφυγας είτε αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες ή είναι ναρκομανής», τονίζει η κ. Μαϊδώνη.

«Περισσότερο απ’ όλα, αυτό που με συγκλόνισε είναι πως βλέπω γύρω μου ανθρώπους που τους γνώριζα πολλά χρόνια -όχι απαραίτητα που έμειναν άνεργοι- και σήμερα δεν τους φτάνουν τα χρήματα για να συντηρήσουν την οικογένειά τους. Εμείς εδώ, από αυτό το μετερίζι, βάζουμε ένα μικρό λιθαράκι για να τους διευκολύνουμε», προσθέτει με αφοπλιστική ειλικρίνεια.

Στον φούρνο «Μαϊδώνης» όσοι έχουν ανάγκη μπορούν να προμηθευτούν, χωρίς να πληρώσουν, ψωμί, γάλα, γιαούρτι και κουλούρι.

Στην Τήνο συμμετέχουν ακόμη και βενζινάδικα

Ο Γρηγόρης Μαρτούλας, ο άνθρωπος που οργανώνει το εθελοντικό δίκτυο στην Τήνο, ταξίδευε με το πλοίο της γραμμής για το νησί του όταν επικοινώνησε μαζί του η «Εφ.Συν.».

«Εμαθα για την πρωτοβουλία πέρυσι, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, αλλά δεν μου ήταν ξένο. Εμείς στο νησί έχουμε Ανοιχτή Επιτροπή Αλληλεγγύης, στηρίζουμε κοινωνική κουζίνα...», εξηγεί.

Στην πρωτοβουλία συμμετέχουν περίπου 30 επιχειρήσεις της Τήνου: ο αγροτικός συνεταιρισμός, όλα τα φαρμακεία, φούρνοι, κρεοπωλεία, πρατήρια υγρών καυσίμων, πιτσαρία, είδη παιχνιδιών, ακόμα και ένα κομμωτήριο.

«Στην αρχή ο κόσμος ήταν διστακτικός», λέει. «Τώρα πια το έμαθαν όλοι -ακόμα και οι τουρίστες που έρχονται το καλοκαίρι- και προχωράει. Πιο πολύ ζητούν ψωμί, γάλα και εμφιαλωμένο νερό (δεν είναι πόσιμο το νερό του υδροδοτικού δικτύου). Στο κομμωτήριο δεν έχει πάει ούτε ένας ακόμα, ντρέπεται ο άλλος να μην έχει και να πάει να κουρευτεί...».

Οι «Λαλάδες» στου Ψυρρή

Η Ιωάννα Φραγκίσκου, από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του εγχειρήματος, θέλησε να μάθει αμέσως ποια είναι η διαδικασία για να μπουν σε αναμονή τα προϊόντα του καταστήματός της.

Παροτρύνει κι άλλους ανθρώπους να συμμετέχουν «μόνο και μόνο επειδή δεν κρύβεται τίποτα από πίσω, είναι τόσο έντιμο και ανιδιοτελές όλο αυτό και σου δίνει τόσα συναισθήματα...».

Είναι πολλοί όσοι ρωτούν καθημερινά αν υπάρχει κάτι σε αναμονή.

«Μάλλον είναι η γειτονιά του Ψυρρή, είναι πολλά τα προβλήματα εδώ, έχουμε τόσους άστεγους», λέει.

Δυστυχώς ο κόσμος που προσφέρει, που προπληρώνει, δεν εισπράττει αυτό που νιώθει η ίδια όταν στη συνέχεια δίνει αυτά τα προϊόντα: βλέμματα γεμάτα ευγνωμοσύνη, χειραψίες όλο ζεστασιά.

Γιώτα Τέσση

πηγή