Λυπάμαι, εμένα δεν μου λέει τίποτα (πια) η ιστορία της Ολυμπιάδας. Της όποιας Ολυμπιάδας και όχι συγκεκριμένα του Ρίο, της Αθήνας, της Βαρκελώνης  ή της Ατλάντα.

Δεν βρίσκω κάποια χρησιμότητα πέραν του ότι δημιουργούνται κάποιες θέσεις εργασίας στην παγκόσμια βιομηχανία κάθε είδους.

Όχι, επιμένω! Μην επιμένετε! Δεν θα στραφούν τα παιδιά στον αθλητισμό λόγω Ολυμπιακών Αγώνων, όταν οι γονείς κάθονται μπροστά στην τηλεόραση, οι δάσκαλοι βαριούνται, το κράτος αδιαφορεί, όταν όλα τα περί τον υψηλού επιπέδου αθλητισμό είναι εμπόριο και -πολύ συχνά, όλο και συχνότερα- ουσίες.

Θέαμα. Ναι. Είναι κι αυτό ένα επιχείρημα. Να βλέπεις π.χ. οκτώ αθλητές να τρέχουν για να δεις ποιος θα φτάσει πρώτος, γνωρίζοντας ότι μάλλον έχουν κάνει χρήση ουσιών, μη ανιχνεύσιμων για τους τυχερούς, έστω και αν επιπροσθέτως έχουν δουλέψει σκληρά στα προπονητικά κέντρα για να βγάλουν το σώμα τους έξω από τα ανθρώπινα μέτρα… γιατί; Για να μας εντυπωσιάσουν; Για να κερδίσουν χρήματα; Δόξα;

Ευχαριστώ, δεν θα πάρω.

Το μεγάλο θέμα -που, για μένα, στερεί την αίγλη από το θέαμα- είναι το ότι δεν υπάρχει πια και δεν υπήρξε ποτέ η θεμελιώδης συνθήκη των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων, αυτή της εκεχειρίας.

Η φωτογραφία του μικρού παιδιού από τη Συρία έκανε τον γύρο του κόσμου πλάι - πλάι με αυτήν του προκλητικού Μπολτ, της “καυτής» Ολιβέιρα, του αθλητή που τα έκανε πάνω του, της πράσινης πισίνας, της σκοπεύτριας Κορακάκη και των άλλων αστεριών της Ολυμπιάδας του Ρίο, μαζί με τα -πιπεράτα- παραλειπόμενά της. Το ίδιο και οι ατελείωτες στοιχειωμένες βάρκες, οι γεμάτες ανθρώπινα ναυάγια.

Πού είναι, λοιπόν, το «κράτημα των χεριών»; Γιατί, αυτό ακριβώς σημαίνει η λέξη εκεχειρία: να δώσουμε τα χέρια όλοι μαζί, σημάδι συμφωνίας, ειρήνης, φιλίας, αγάπης, αλληλοβοήθειας, έστω και για διάστημα λίγων ημερών.

Ήταν πρωτοποριακό σαν σύλληψη όταν, τον 9^ο αι. π. Χ., τρεις βασιλιάδες, ο Ίφιτος, ο Λυκούργος και ο Κλεισθένης, συμφώνησαν να «κρατήσουν τα χέρια» ενωμένοι. Αυτή η εκεχειρία -θρησκευτική αρχικά, αφού αφορούσε στην ασυλία που προσέφερε το ιερό της Ολυμπίας-  πρόσφερε ειρήνη για όσο διαρκούσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες και για επτά ημέρες πριν και μετά.

Αυτό, πέρα από την εύνοια των θεών, εξασφάλιζε απαλλαγή από τα στρατιωτικά καθήκοντα για τους αθλητές αλλά και την ασφαλή διακίνηση των συμμετεχόντων και των θεατών.

Ειδικά αυτό το τελευταίο ουδείς μπορεί να το εξασφαλίσει σήμερα, σε παγκόσμια κλίμακα, έτσι όπως έχουν τα πράγματα. Για να μην θυμηθούμε και τη σφαγή του Μονάχου, το 1972, την εκμετάλλευση των Αγώνων από τον Χίτλερ το 1936, τη στράτευση των αθλητών τόσο του ανατολικού, κυρίως αυτού, όσο και του δυτικού μπλοκ, για να αναδειχθούν τα καθεστώτα.

Την Ιερή Εκεχειρία διέδιδαν από πόλη σε πόλη οι σπονδοφόροι πολίτες της Ήλιδας, της πατρίδας των Αγώνων, όπως την περιέγραφε η ορειχάλκινη επιγραφή που βρισκόταν αναρτημένη στην Ολυμπία. Οι πόλεμοι που βρίσκονταν σε εξέλιξη διακόπτονταν, κανένας στρατός δεν είχε δικαίωμα να κάνει επίθεση, η εκδίκαση νομικών διαφορών σταματούσε και απαγορευόταν η εκτέλεση θανατικής ποινής.

Οι παραβάτες είχαν εξασφαλισμένη την οργή των θεών αλλά και την τιμωρία από τους ανθρώπινους νόμους. Όταν οι Λακεδαιμόνιοι επιτέθηκαν στο Λέπραιο κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας, τους απαγορεύτηκε η συμμετοχή στους Αγώνες. Στη διαμαρτυρία τους ότι δεν είχε ακόμη αναγγελθεί η εκεχειρία κατά την ημέρα της επίθεσης, πήραν ως απάντηση την επιβολή σκληρού προστίμου.

Ο Πιέρ ντε Κουμπερτέν, αν και εμπνευσμένος από το αρχαίο πνεύμα, αυτό, το αθάνατο, δεν προέβλεψε την εκεχειρία ως «συστατικό» των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Προσπάθειες που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες, φαίνεται να μην κινήθηκαν ακριβώς προς την κατεύθυνση αυτή, αφού το ΔΚΟΕ (Διεθνές Κέντρο Ολυμπιακής Εκεχειρίας), διεθνής μη κυβερνητικός οργανισμός (μάλιστα!), με έδρα την Αρχαία Ολυμπία και γραφεία στην Αθήνα, με πρόεδρο τον πρόεδρο της ΔΟΕ Τόμας Μπαχ και αντιπροέδρους τον Γεώργιο Παπανδρέου (ναι, αυτόν, τον γνωστό) και τη Φάνη Πετραλιά (μα, ναι!!!) αναλίσκεται σε διαγωνισμούς, συζητήσεις, θεατρικές παραστάσεις και λοιπές τέτοιες δράσεις, που δρουν αλλά δεν επιδρούν.

Η μοναδική φορά που σε έναν βαθμό υλοποιήθηκε η εκεχειρία ήταν το 1992, όταν έπρεπε να αγωνιστούν στη Βαρκελώνη οι αθλητές της φλεγόμενης πρώην Γιουγκοσλαβίας. 

ΤΟ 2003, εν όψει της Ολυμπιάδας της Αθήνας, η Ελλάδα, σε συνεργασία με 190 κράτη-μέλη του ΟΗΕ, κατέθεσε ψήφισμα στον οργανισμό, καλώντας σε εκεχειρία 16 ημερών. Προφανώς και δεν επετεύχθη ο στόχος και έτσι, τα παιδάκια της Συρίας και της κάθε Συρίας, στοιχειώνουν τις ολυμπιακές δάφνες.

Αυτοί είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες: επί χρόνια προετοιμάζεται και στήνεται ένα φανταχτερό και εφήμερο σκηνικό, όχι με γνώμονα τον άνθρωπο τον ίδιο αλλά με ζητούμενο το θέαμα, φανταχτερό κι εφήμερο κι αυτό, με όποιο κόστος, ηθικό ή οικονομικό και η ουσία παραμένει σχέδιο επί χάρτου ή επί ιστοσελίδας ΔΚΟΕ.

Κατά τα άλλα, τα τζιτζίκια τραγουδούν αμέριμνα στην Ολυμπία και μια άλλη μορφή εκεχειρίας εφαρμόζεται στο προαύλιο του Δημαρχείου, που έχτισε κάποτε ο Άρης Κωνσταντινίδης.

Γεωργία Καρβουνάκη