Η ανάδυση της ρωσικής εθνικής συνείδησης μέσα από την τέχνη.

Ελάχιστες πληροφορίες έχουμε για τη ζωή του  αγιογράφου Αντρέι Ρουμπλιόβ. Το όνομά του αναφέρεται για πρώτη φορά μαζί με το όνομα του δασκάλου του, Θεοφάνη του Έλληνα στο  χρονικό της Αγίας Τριάδος τον 15ο αιώνα. Στο χρονικό αυτό μαρτυρείται ότι ο Θεοφάνης ο Έλληνας μαζί με άλλους ζωγράφους αγιογράφησαν τον ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Κρεμλίνο της Μόσχας. Στην απαρίθμηση των ονομάτων των μαθητών του Θεοφάνη, ο Αντρέι Ρουμπλιόβ αναφέρεται τελευταίος, από όπου οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι ήταν ο νεώτερος ζωγράφος.

Η χρονική περίοδος στην οποία έζησε ο Αντρέι Ρουμπλιόβ, στα τέλη του 14ου και στις αρχές του 15ου αιώνα, ήταν για τη Ρωσία μια δύσκολη,μεταβατική περίοδος. Η Ρωσία την εποχή εκείνη ήταν διαιρεμένη σε πόλεις -κράτη, χωριστά, κυρίαρχα πριγκιπάτα τα οποία κυβερνούνταν από τοπικές δυναστείες. Τα πριγκιπάτα βρίσκονταν κάτω από την κυριαρχία της Χρυσής Ορδής. Χρυσή Ορδή ήταν η ονομασία που οι ιστορικοί έδωσαν μετέπειτα   στα νομαδικά μογγολικά και τουρκικά φύλα, τα οποία είχαν κοινή ηγεσία και αναφέρονται επίσης και ως Τάταροι.

Κάτω από τον ζυγό της Χρυσής Ορδής τα ρωσικά πριγκιπάτα  πλήρωναν φόρο υποτελείας αλλά είχαν και κάποιου είδους αυτονομία. Τα ρωσικά πριγκιπάτα βρίσκονταν σε συνεχή διαμάχη μεταξύ τους για τη γη και την εξουσία, αφού οι  χάνοι της Χρυσής Ορδής ήταν αυτοί που έπρεπε να επικυρώνουν τον τίτλο και την εξουσία των τοπικών πριγκίπων. Οι χάνοι με την αρχή "διαίρει και βασίλευε" προκαλούσαν συγκρούσεις μεταξύ των τοπικών ρωσικών πριγκιπάτων. Οι ηγεμόνες του πριγκιπάτου της Μόσχας ήταν αυτοί που θεμελίωσαν και ίδρυσαν το ρωσικό κράτος. Το 1380 στην ιστορική για την τύχη Ρωσίας μάχη του Κουλικόβο, η πρώτη μεγάλη ήττα των Τατάρων από τα ρωσικά στρατεύματα υπό την ηγεσία του πρίγκιπα της Μόσχας Δημήτριου, σήμανε την αρχή της απελευθέρωσης από τον ζυγό της Ορδής. Όταν ο πρίγκιπας της Μόσχας Δημήτριος ο επονομαζόμενος Ντοσκόι πέθανε, το έργο του συνέχισε ο γιος του Βασίλειος Α'. Η Μόσχα εδραίωσε την πρωτοκαθεδρία της ενσωματώνοντας μερικά από τα ρωσικά πριγκιπάτα και επιβάλλοντας την ηγεμονία της στα υπόλοιπα. Την  εποχή αυτή  τα χωριστά ρωσικά πριγκιπάτα  ενώνονταν σε ενιαίο κράτος και γεννιόταν η ρωσική εθνική συνείδηση.

Η εποχή στην οποία έζησε ο Αντρέι Ρουμπλιόβ, το μεταίχμιο του 14ου και του 15ου αιώνα, ήταν η απαρχή του ενωμένου ρωσικού κράτους αλλά και της ρωσικής αυτοσυνείδησης. Οι Ρώσοι αρχίζουν να αποκτούν συνείδηση της οντότητας τους ως εθνότητα.

Η μεταβατική αυτή περίοδος ήταν εποχή πολιτικής ανόδου και πολιτιστικής άνθισης, καθώς την εποχή αυτή εκδηλώνεται έντονη πνευματική και καλλιτεχνική κινητικότητα.

"Τα έργα του Αντρέι Ρουμπλιόβ στο μεταίχμιο του 14ου και του 15ου αιώνα δεν ήταν τα μόνα. Οι πολυάριθμες αποκαταταστάσεις των εικόνων της εποχής εκείνης, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν μετά την μεγάλη Οκτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση, καθώς και η εξεύρεση εικόνων του τέλους του 14ου και των αρχών του 15ου αιώνα, καταδεικνύουν το ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο της ρωσικής ζωγραφικής εκείνης της περιόδου. Αναμφίβολα, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η εποχή της ένωσης του ρωσικού λαού γύρω από τη Μόσχα ήταν συγχρόνως και εποχή τεράστιας άνθισης της ρωσικής ζωγραφικής "(Ντμίτρι Λιχατσιόβ Η εθνική αυτοσυνείδηση της αρχαίας Ρωσίας)

Τα πρώτα  χρόνια της καλλιτεχνικής δημιουργίας του ο Αντρέι Ρουμπλιόβ δούλευε δίπλα στον δάσκαλό του, τον Θεοφάνη τον Έλληνα. Ο Θεοφάνης ο Έλληνας μαζί με τους μαθητές του αγιογράφησε τον ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Κρεμλίνο της Μόσχας. Τα πρώιμα έργα του Αντρέι Ρουμπλιόβ ανταποκρίνονται στους καθιερωμένους εικονογραφικούς κανόνες των ορθοδόξων βυζαντινών εικονογραφιών ,τόσο στην εκλογή όσο και στη διάταξη των θεμάτων. Οι μορφές των τοιχογραφιών έχουν τα  αυστηρά ασκητικά χαρακτηριστικά της βυζαντινής τέχνης. Απεικονίζουν μορφές με μεγάλα εκφραστικά μάτια, ψηλό μέτωπο, ίσια μύτη και λεπτά χείλη. Τα σώματα είναι λεπτά χωρίς όγκο και τα χρώματα είναι έντονα και σκούρα. Ο συνδιασμός του πορφυρού, του καφέ και του χλωμού κίτρινου δημιουργεί αντιθέσεις και φωτοσκιάσεις. Η βυζαντινή τεχνοτροπία αλλά και το προσωπικό ζωγραφικό ύφος του δάσκαλού του, τού Θεοφάνη του Έλληνα είχαν επίδραση στα πρώτα έργα του Αντρέι Ρουμπλιόβ