Δημοσιεύτηκε
Τα πολύ παλιά τα χρόνια, ζούσε με τη γριά του, τα παιδιά του, τα εγγόνια του και τα δισέγγονά του ένας παππούς που τον έλεγαν μπαρμπα-Ηλίθιο. Όλα πήγαιναν καλά στην οικογένεια και μόνο ένα πράγμα τούς δυσκόλευε: Ακριβώς απέναντι από το σπίτι τους υπήρχαν δυο μεγάλα βουνά που τους έκλειναν απ’ τον κόσμο. Κάθε φορά που ήθελαν να πάνε κάπου, έπρεπε να κάνουν τον κύκλο και να βγουν πίσω τους. Κάποια μέρα, ο μπαρμπα-Ηλίθιος το πήρε απόφαση:
‘Θα τα διώξουμε!’
Παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα συμφώνησαν κι έπιασαν δουλειά. Αξίνες, κασμάδες, φτυάρια, λοστάρια και πολλή δουλειά. Με καλάθια και καροτσάκια, τα μπάζα μεταφέρονταν στη θάλασσα. Ενθουσιασμός μεγάλος. Μόνο η γριά κοιτούσε στραβομουτσουνιασμένη κι έλεγε ότι, όσο μυαλό έχει ο άντρας της, άλλο τόσο έχουν όλα τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά της.
‘Μα, γίνονται, αδερφέ, αυτά τα πράγματα;’, σχολίασε ο γείτονας, ο μπαρμπα-Έξυπνος. ‘Μπορείτε να τα ξεκάνετε, ολόκληρα βουνά; Εξάλλου, εσύ είσαι γέρος. Πόσο θα ζήσεις ακόμα;’
‘Εσύ, να μη σκοτίζεσαι’, απάντησε ατάραχος ο μπαρμπα-Ηλίθιος. ‘Και τι έγινε που θα πεθάνω εγώ; Θα συνεχίσουν τα παιδιά μου, τα εγγόνια μου και τα δισέγγονά μου. Κι ύστερα τα δικά τους παιδιά, τα εγγόνια τους και τα δισέγγονά τους. Τα βουνά θα φύγουν από ‘δω.’
Η δουλειά συνεχίστηκε με τον ίδιο ενθουσιασμό αλλά δε μας λέει ο μύθος με πόσο αξιόλογο αποτέλεσμα. Το θέμα είναι πως η όλη δραστηριότητα υπέπεσε στην αντίληψη του Ουρανού. Ο Κίτρινος Αυτοκράτορας συγκινήθηκε με το ζήλο τους κι έστειλε δυο χεροδύναμα πνεύματα να βοηθήσουν την κατάσταση. Το ένα έπιασε το ένα βουνό, το ξερίζωσε και το πέταξε στη θάλασσα. Το άλλο βούτηξε το δεύτερο, το ξεκούνησε και το ‘στειλε να βρει το πρώτο. Κι έτσι ανταμείφθηκε ο μπαρμπα-Ηλίθιος κι έζησαν αυτοί – χωρίς τα βουνά – καλά, κι εμείς ακόμα καλύτερα.
Το 1945, ο Μάο χρησιμοποίησε το μύθο ως εργαλείο προπαγάνδας, λέγοντας περίπου τα εξής: «Σήμερα, δυο μεγάλα βουνά πλακώνουν τον κινέζικο λαό: Το ένα είναι ο ιμπεριαλισμός, το άλλο η φεουδαρχία. Εμείς στο ΚΚΚ έχουμε αποφασίσει προ πολλού να τα ξεκάνουμε. Αν αντέξουμε και συνεχίσουμε τη δουλειά, θ’ αγγίξουμε την καρδιά του Ανώτατου Ηγέτη, που δεν είναι άλλος από τον Κινεζικό Λαό. Αν αυτός ξεσηκωθεί και σκάψει μαζί μας, ποιος λέει ότι δε θα τα καταφέρουμε να τα ξεπαστρέψουμε αυτά τα δυο βουνά;»
Αυτό ήταν το σκεπτικό. Στο εθνικό θυμικό, όμως, έμειναν οι δυο γέροι, τα δυο βουνά και η άνωθεν παρέμβαση.
Μαθαίνοντας τη γλώσσα, έπεφτα και ξανάπεφτα πάνω σ’ αυτόν το μύθο, που μού άναβε στην κυριολεξία τα λαμπάκια. Σύμφωνοι, ο μύθος τονίζει την αξία της επιμονής. Επιμονή όμως, σε σχέση με τι; Σε μια κοινωνία που πιστεύει στη Θεία Πρόνοια και το Θείο Έλεος, ο καθείς είναι ελεύθερος να ελπίζει ό,τι κατεβάσει η γκλάβα του, διότι υπάρχει ένας τα πάντα πληρών Παντοδύναμος, ο οποίος βάζει το χεράκι του την κατάλληλη στιγμή, έτσι ώστε ο επιμένων να νικά και να σκάνε οι οχτροί του. Όμως, στα πλαίσια μιας ιδεολογίας που έχει ξαποστείλει τους Παντοδύναμους εις το πυρ το εξώτερον, τι θέση μπορεί να έχει αυτός ο μύθος;
Τι ανταμείβει; Την ηλιθιότητα; Την ανεδαφικότητα; Γιατί διάλεξε ο Μάο να κάνει παντιέρα αυτόν ειδικά το μύθο;
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, έπεσα πάνω στον ‘ενθουσιασμό Κοέλιο’: Όταν θέλεις κάτι με όλη σου την ψυχή, ολόκληρη η φύση συνωμοτεί για να το πετύχεις. Αμπρακατάμπρα και εις τους αιώνες των αιώνων, αμήν. Έκπληκτη, μάταια έψαχνα έναν, έστω έναν, που να μη νανουρίζεται πανευτυχής μ’ αυτό το απόσταγμα εφηβικής σοφίας. Κάπου εκεί, ξαναθυμήθηκα το μπαρμπα-Ηλίθιο από την Κίνα, που ταίριαζε με τον Κοέλιο, ωσάν τον τέντζερη που κύλησε και βρήκε το καπάκι. Και ξαφνικά, κατάλαβα για πρώτη φορά το σκεπτικό πίσω από την επιλογή του Μάο: Οι άνθρωποι κινητοποιούνται μόνο με την προσδοκία του θαύματος. Μόνο έτσι ξεχνούν την άγονη πραγματικότητά τους και γλυκαίνουν την αγωνία της προσπάθειας. Ποιος ενθουσιάζεται με την πεζότητα του εφικτού…
Θαύματα λοιπόν. Τάξε θαύματα για να σε κάνουν Θεό. Μια υπόσχεση ενός τέτοιου ‘θαύματος’ έθεσε σε κίνηση την παράνοια του Μεγάλου Άλματος των ετών 1958-60. Το Μεγάλο Άλμα δεν ήταν κάποιο σχέδιο ή μελέτη. Ήταν ένα κοινωνικό όραμα. Με βασικό όχημα τον… ‘επαναστατικό ενθουσιασμό των μαζών’, θα αυξανόταν ραγδαία η παραγωγικότητα στη γεωργία και τη βιομηχανία, κι αυτή με τη σειρά της θα έφερνε τον κομμουνιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Στην εκστρατεία του Μεγάλου Άλματος δε θα χρησίμευαν οι ‘ειδικοί’ αλλά οι ‘κόκκινοι’. Όταν οι σχετικώς νηφάλιοι ‘ειδικοί’ (οι μπαρμπα-Έξυπνοι) είπαν ‘μην τραβήξετε από ‘δω νερό’, θεωρήθηκαν αντιδραστικοί. Έτσι, οι ενθουσιώδεις ‘κόκκινοι’ (οι μπαρμπα-Ηλίθιοι), το ‘ριξαν στις γεωτρήσεις και κατέστρεψαν τεράστιες εκτάσεις με τη διοχέτευση υφάλμυρου νερού. Όταν οι ‘ειδικοί’ είπαν ‘οι «υψικάμινοι της αυλής» είναι ακατάλληλοι για την κατασκευή χάλυβα’, θεωρήθηκαν αντεπαναστάτες.
Έτσι, πέρασε αρκετός καιρός μέχρι να καταλάβουν επιτέλους οι ‘κόκκινοι’, ότι παιδεύονταν μόνο και μόνο για να μετατρέψουν πολύτιμο σιδηρομετάλλευμα σε σκουπίδια. Για να ευχαριστήσουν τους ανωτέρους τους και για να συμβάλλουν στον ‘επαναστατικό ενθουσιασμό των μαζών’, οι ‘κόκκινοι’ αξιωματούχοι των επαρχιών διπλασίαζαν και τριπλασίαζαν τα νούμερα της παραγωγής στις αναφορές τους, με αποτέλεσμα η κεντρική διοίκηση να πετάει στα σύννεφα. Με ‘τόοοσο μεγάλη’ παραγωγή σιτηρών, έκριναν ότι μπορούσαν πλέον αφενός να δώσουν το βάρος στα βιομηχανικά φυτά (π.χ. βαμβάκι), αφετέρου ν’ αρχίσουν να εξάγουν τροφή.
Τελικώς, ο μπαρμπα-Ηλίθιος δεν κατάφερε να μετακινήσει τα βουνά. Ο Κίτρινος Αυτοκράτορας δεν έριξε ούτε μια ματιά στις χαζοδουλειές των θνητών. Κανένα πνεύμα δεν ήρθε να βοηθήσει. Το θαύμα δεν έγινε. Με το άδοξο τέλος του Μεγάλου Άλματος, σύμφωνα με τους πιο μετριοπαθείς υπολογισμούς 16 και κατά κάποιους άλλους 27 εκατομμύρια Κινέζοι ‘προσγειώθηκαν ανώμαλα’ και πέθαναν από την πείνα.
Πίσω σ’ εμάς, τώρα: Όταν η επήρεια του μπάφου με τα συνωμοτούντα σύμπαντα είχε πια παρέλθει κι οι περισσότεροι έκαναν πως δε θυμούνται τι μαλακίες αναμασούσαν κάποτε, είχε ακόμα καθυστερημένους, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς έβλεπαν τις συνωμοσίες ως την κινητήρια δύναμη της ανθρωπότητας. Ο Στρατούλης, π.χ., ο οποίος διαβεβαίωνε για το αίσιο τέλος των τότε διαπραγματεύσεων με την Τρόικα: Όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ, το σύμπαν...
Αλλά κι οι άλλοι, που δεν επικαλέστηκαν τον τιτάνα Κοέλιο αλλά προέβαλαν τη δική τους αυθεντία:
➢ Εάν τα πράγματα δεν πάνε καλά, τα προβλήματα θα είναι περισσότερα για την Ευρώπη και όχι τόσο για την Ελλάδα. (Λαφαζάνης)
➢ Λεφτά για μισθούς και συντάξεις υπάρχουν εις το διηνεκές. (Σκουρλέτης)
➢ Αν δεν πάρουμε αυτό που θέλουμε, θα το κάνουμε Κούγκι. (Καμμένος)
➢ Τα λεφτά θα μας τα δώσουν. Δεν τους συμφέρει να μη μας τα δώσουν. (Φλαμπουράρης)
➢ Αν χρεοκοπήσει η Ελλάδα, το πρόβλημα θα είναι μεγαλύτερο για την Ευρωζώνη απ’ ό,τι για την Ελλάδα. (Τσίπρας)
➢ Τα χρέη της ΕΕ είναι αέρας, γι’ αυτό κι εμείς θα τους πληρώσουμε με αέρα. (Φλαμπουράρης)
Και, να ‘μαστε ακόμα εδώ, τα βουνά στη θέση τους κι οι Ηλίθιοι επίσης.
Γράφει η Limao Qian
