Ένα εντυπωσιακό θέαμα στους κατοίκους τη Γης, προσέφερε μια πρόσφατη Ηλιακή καταιγίδα, δημιουργώντας ένα Βόρειο Σέλας στην ατμόσφαιρα.
Ηλιακή Καταιγίδα, ή Στεμματική εκπομπή μάζας όπως λέγεται επιστημονικά, ονομάζεται η βίαιη εκπομπή πλάσματος αποτελούμενου κυρίως από άτομα υδρογόνου από το Ηλιακό Στέμμα, με ταχύτητες που φτάνουν τα χιλιάδες χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.
Κάθε 11 χρόνια περίπου παρατηρείται μια ιδιαίτερα αυξημένη Ηλιακή δραστηριότητα, γνωστή σαν Ηλιακό Μέγιστο (Solar Maximum), με αποτέλεσμα ο πλανήτης Γη να “βομβαρδίζεται” μέσω του Ηλιακού Ανέμου, με φορτισμένα σωματίδια. Η ατμόσφαιρά της Γης ευτυχώς αποτελεί μια ασπίδα προστασίας από τις Ηλιακές καταιγίδες.
Από την άλλη τα φορτισμένα σωματίδια αλληλεπιδρούν με την Γήινη ατμόσφαιρα και τα αέρια που την αποτελούν, δημιουργώντας στη συνέχεια το εντυπωσιακό φαινόμενο που είναι γνωστό σαν Βόρειο Σέλλας.
Πέρα όμως από το φαντασμαγορικό θέαμα, οι ηλιακές καταιγίδες κρύβουν πίσω τους και έναν σοβαρό κίνδυνο για τον ανθρώπινο πολιτισμό.
Επεισόδιο του Κάρινγκτον: Μια προειδοποίηση απο το παρελθόν
Μια προειδοποίηση για τις ζημίες που μπορεί να προκαλέσει μια Ηλιακή Καταιγίδα, μας έρχεται από το παρελθόν και ποιο συγκεκριμένα το 1859.
Την 1η Σεπτεμβρίου του 1859 ο επιφανής αστρονόμος Ρίτσαρντ Κάρινγκτον, που παρατηρούσε τον Ήλιο με το ιδιωτικό του τηλεσκόπιο, παρατήρησε μια έκλαμψη Ηλιακού φωτός, μια μαγνητική έκρηξη στον Ήλιο.
Αμέσως μετά τα φορτισμένα σωματίδια της Ηλιακής έκλαμψης κατέφτασαν στην Γη, δημιουργώντας με την πρόσκρουση τους στην ατμόσφαιρα, ένα κόκκινο-πράσινο και γαλάζιο σέλας, ορατό ακόμα και στις τροπικές περιοχές.
Η λάμψη μάλιστα από το Σέλας, σύμφωνα πάντα με πηγές της εποχής, ήταν τόσο δυνατή που κάποιος μπορούσε να διαβάσει μια εφημερίδα κατά την διάρκεια της νύχτας.
Το εντυπωσιακό όμως θέαμα συνοδεύτηκε και από προβλήματα στο κύριο μέσο επικοινωνίας της περιόδου, τον τηλέγραφο. Οι τηλεγραφητές της εποχής αναφέρουν ότι πάθαιναν ηλεκτροπληξία και ότι το τηλεγραφικό χαρτί που χρησιμοποιούσαν έπιανε φωτιά. Το πέρασμα των επαγωγικών ρευμάτων που δημιουργούσε το Σέλας, μέσα από τα καλώδια του τηλεγράφου, ήταν τόσο δυνατό που επέτρεπε την αποστολή μηνυμάτων χωρίς την χρήση μπαταριών.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες το επεισόδιο του 1859, που πήρε το όνομα του αστρονόμου που το ανακάλυψε, αποτελεί την ισχυρότερη Ηλιακή Καταιγίδα που έχε καταγραφεί στα 160 χρόνια παρατηρήσεων.
Και αν το 1859 τα τεχνολογικά μέσα ήταν πρωτόγονα, με τον άνθρωπο να είναι λιγότερο εξαρτημένος από αυτά από ότι σήμερα, το ερώτημα παράμενε αν μια σημερινή αντίστοιχα δυνατή έκλαμψη του Ηλίου, οδηγούσε σε ακόμα χειρότερες καταστροφές.
Ο σημερινός κίνδυνος
Η ανθρωπότητα εξαρτάται απόλυτα για την πρόοδο της άλλα και κυρίως για την ίδια την επιβίωση της όλο και περισσότερο στην τεχνολογία, ξεκινώντας από τον ηλεκτρισμό και φτάνοντας στο Ίντερνετ και τους τεχνητούς δορυφόρους. Κάθε πτυχή της ζωής ενός ανθρώπου εξαρτάται απόλυτα από τα θαυματουργά αυτά εργαλεία που έχουμε στα χέρια μας.
Τα ίδια αυτά εργαλεία μπορούν σε μία όμως στιγμή να δυσλειτουργήσουν, ή ακόμα χειρότερα να σταματήσουν να λειτουργούν σαν αποτέλεσμα ενός νέου Συμβάντος του Κάρινγκτον.
Οι δορυφόροι που μας βοηθάνε στις επικοινωνίες την πλοήγηση και της πρόγνωση του καιρού μεταξύ άλλων, βρισκόμενοι εκτός της Γήινης ατμοσφαίρας είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.
Χαρακτηριστικά το 2005 μια έκρηξη ακτίνων Χ λόγω μια παρόμοιας έκλαμψης δημιούργησε χάος στις δορυφορικές παρεμβολές, στις δορυφορικές επικοινωνίες και το σύστημα GPS. Αν και κράτησε μόνο 10 λεπτά της ώρας, πολλά αεροπλάνα βγήκαν εκτός πορείας.
Ταυτόχρονα το ίδιο το ηλεκτρικό δίκτυο παροχής ενέργειας, μπορεί να παρουσιάσει παρατεταμένα μπλάκ άουτ, αποτέλεσμα της υπερφόρτωσης του από τα επαγωγικά ρεύματα που προκαλεί μια ηλιακή καταιγίδα. Τα εκτεταμένα αυτά μπλακάουτ θα θέσουν σε κίνδυνο αμέτρητες ανθρωπινές ζωές παραλύοντας για ένα άγνωστο χρονικό διάστημα κάθε ανθρωπινη δραστηριότητα.
Θα ήταν σαν ο πλανήτης να έκανε ένα άλμα προς τα πίσω γυρίζοντας στην κατάσταση που βρισκόταν 200 χρόνια πίσω. Το δε οικονομικό κόστος, δυσβάσταχτο, με τους ειδικούς να το υπολογίζουν στα 30 δισεκατομμύρια δολάρια καθημερινώς.
Έγκαιρη προειδοποίηση και προετοιμασία η λύση
Mε τους επιστήμονες να έχουν κρούσει από καιρό τον κώδωνα του κινδύνου οι κυβερνήσεις, ξεκίνησαν να λαμβάνουν κάποια μέτρα προφύλαξης.
Προσδοκώντας την καλύτερη μελέτη και παρακολούθηση της Ηλιακής δραστηριότητας, με κύριο στόχο την έγκαιρη διάγνωση μια ηλιακής καταιγίδας, τοποθετήθηκαν σε τροχεία, ειδικοί δορυφόροι στραμμένοι προς τον Ήλιο. Καθημερινά καταγράφουν και αποστέλλουν στην Γη, μια πλειάδα πληροφοριών σχετικά με το κοντινότερο μας άστρο. Ελπίδα των επιστημόνων είναι όταν εμφανιστεί η επικίνδυνη δραστηριότητα, να υπάρχει ικανός χρόνος αντίδρασης και προετοιμασίας.
Ταυτόχρονα χώρες όπως οι ΗΠΑ, μελετούν τρόπους θωράκισης των αδυναμιών των συστημάτων τους και στοκάρουν κρίσιμα ανταλλακτικά όπως οι μετασχηματιστές ρεύματος, που θα καταστραφούν από την υπερφόρτωση. Προχωρούν δε στη διενέργεια ειδικών ασκήσεων στο προσωπικό που εργάζεται στις κρίσιμες υποδομές, ώστε να είναι έτοιμο για μια τέτοια περίπτωση
Το μέλλον θα δείξει αν όλα αυτά τα μέτρα θα χρειαστούν και θα αποβούν αρκετά για τη διατήρηση και επιβίωση του πολιτισμού μας.
Γιώργος Παναγάκης
Πηγή: tvxs.gr