ΚΟΥΦΟΝΗΣΙ ( Η "ΛΕΥΚΗ" της αρχαιότητας, πολύ κοντά στις ΝΑ ακτές της Κρήτης, το Κουφονήσι μαζί με τη Γαύδο, τη Γαυδοπούλα και το Γαϊδουρονήσι αποτελούν τη νοτιότερη ελληνική γη).
Η σημερινή όψη του νησιού δεν προδίδει την παλιά του δόξα. Σκεπασμένο με άμμο, χωρίς βλάστηση και νερά, κατοικείται από ποντίκια, φίδια, σκορπιούς και αράχνες. Τα τρία μόλις μίλια που το χωρίζουν από την Κρήτη είναι πέρασμα εξαιρετικά επικίνδυνο εξαιτίας των ανέμων και των θαλάσσιων ρευμάτων.
Η Λεύκη, ή Λευκή στην αρχαιότητα, υπήρξε μήλον της έριδος μεταξύ της Ιτάνου και της Ιεράπυτνας, των σπουδαιότερων πόλεων της περιοχής. Η «Διαιτησία των Μαγνησίων», επιγραφή εντοιχισμένη στο παρεκκλήσι της μονής Τοπλού, μαρτυρεί τους μακρόχρονους δικαστικούς αγώνες των δύο πόλεων. Σταθμός στο δρόμο προς και από την Αίγυπτο, τόπος λατρείας και εορτών, η Λεύκη διακρινόταν για το ψάρεμα και την κατεργασία της πορφύρας. Το χρήμα που εισέρεε από το εμπόριο της πορφύρας, τους σπόγγους και την αλιεία, η εμπορικοαστική τάξη του νησιού απέδιδε στη μητρόπολη κρατώντας μεγάλο μέρος για τις δικές της ανάγκες.
Οι ανασκαφές που διεξάγονται σε δυσμενέστατες συνθήκες, αποκάλυψαν ένα ολοκληρωμένο θέατρο με πλούσιο αρχιτεκτονικό διάκοσμο, δύο μεγάλα σπίτια, το ένα πολυτελές, τα λείψανα μεγάλου ναού και ενός κολοσσικού αγάλματος. Επιβλητικό προανακτορικό τείχος και μινωικά όστρακα δείχνουν ότι η Λεύκη ήταν κατοικημένη στα προϊστορικά χρόνια. Στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. η Λεύκη καταστράφηκε ολοσχερώς από βάρβαρους επιδρομείς ή από φανατικούς χριστιανούς ύστερα από 2.000 χρόνια ζωής.