Επιτέλους, μετά από πολλά χρόνια εμφανίζεται ξανά στα ράφια των βιβλιοπωλείων η τρίτομη «Νεοελληνική Αθυροστομία» της Μαίρης Κουκουλέ από τις εκδόσεις Νεφέλη. Σήμερα, μια τέτοια έκδοση μπορεί να φαίνεται πιο ανώδυνη, ωστόσο στα χρόνια που πρωτοκυκλοφόρησε στα ελληνικά –αρχές της δεκαετίας του ’80- ήταν ένα τόλμημα
Όπως αντιλαμβάνεται κάποιος, πρόκειται για μια ανθολόγηση του άσεμνου λόγου, της αισχρολογίας που μεταδίδεται από στόμα σε στόμα, που μεταλλάσσεται και διανθίζεται από γενιά σε γενιά, που ανατρέπει μέσα από το χιούμορ και την -συχνά ασύδοτη- υπερβολή κάθε έννοια καθωσπρεπισμού και σεμνοτυφίας. Ο βρώμικος λόγος των απλών καθημερινών ανθρώπων που αποκαλύπτει τις κρυμμένες όψεις της σεξουαλικότητας ενός ολόκληρου λαού, ο λόγος που ταρακουνά τα θεμέλια αξιών αδιαπραγμάτευτων, που προσφέρεται να διαλύσει τα ιερά και όσια της φυλής και της ιστορίας. Πρόκειται για ένα προφορικό γλωσσικό κόσμο που δεν χαρακτηρίζει μόνο τους Έλληνες, ωστόσο η γλώσσα μας και η ιδιοσυγκρασία μας (ίσως αυτά πάνε μαζί) φαίνεται να επιτρέπει την αφάνταστη ποικιλία που συναντάμε στα βρωμόλογα αυτά. Από την άλλη φανερώνει και τις αντιδραστικές ιδέες, προκαταλήψεις, στερεότυπα που κουβαλάμε από μικροί, ξεμπροστιάζει -ηθελημένα ή αθέλητα- αντιλήψεις που υπάρχουν ιδίως στον ανδρικό πληθυσμό, όπως η ανδρική υπεροχή και η υποτίμηση της γυναίκας καθώς την αντιμετωπίζει σαν σεξουαλικό σκεύος. Αυτό που κάνει ενδιαφέρουσα τη μελέτη όλης αυτής της ακράτητης αθυροστομίας είναι πως συχνά παίρνει μορφές και αυτοσαρκασμού και αυτο-υπονόμευσης του ανώνυμου ευφάνταστου ριμαδόρου. Στην ανθολογία είναι φανερή η συμμετοχή της Κρήτης, ακόμα κι αν δεν γνωρίζαμε πως πρόκειται για τον τόπο της μισής καταγωγής της Κουκουλέ. Βέβαια, στο τομέα αυτό έχει πλέον προκύψει η συμβολή στην κρητική παράδοση (όπως δίκαια χαρακτηρίζεται από τον συγγραφέα της Ανδρέα Λενακάκη), δηλαδή τα εξαντλητικά «Κρητικά Αξεμούριστα» που κυκλοφόρησαν πριν από λίγα χρόνια από τις εκδόσεις Mystis. Για τα χρόνια εκείνα όμως η εργασία της Κουκουλέ ήταν πρωτοπόρα.
Όλοι θυμόμαστε τις «εξυπνάδες» που λέγαμε σαν μαθητές στα σάπια πρωινά μας και πιο πολύ στους στρατιωτικούς θαλάμους. Όλη αυτή η λαογραφία που έχει και μια ανθρωπολογική, καθώς και μια ηθογραφική πλευρά, ορθώς καταγράφηκε τότε από την Κουκουλέ, αργότερα κι από άλλους. Η σημασία της και η αξία διάσωσης της είναι αυταπόδεικτη, ακριβώς επειδή υπήρξε και φυσικά υπάρχει ακόμα.

Βιβλιοπωλείο Αναλόγιο

Πηγή: pancreta.gr