Δημοσιεύτηκε
Μια συγκλονιστική εποποιία διεθνιστικής αλληλεγγύης!
Γράφει ο Γρηγόρης Τραγγανίδας
Ακριβώς πριν από 30 χρόνια, το Σάββατο, 26 Απρίλη του 1986, στη 1.24 τη νύχτα, ο τέταρτος αντιδραστήρας του πυρηνικού σταθμού του Τσερνόμπιλ, στην Σοβιετική, τότε, Ουκρανία, εκρήγνυται. Η κτιριακή εγκατάσταση του αντιδραστήρα καταρρέει και παρασέρνει σε άμεσο θάνατο έναν εργαζόμενο, ενώ, ακόμη ένας θα πεθάνει από τα βαριά τραύματα που έφερε, μερικές ώρες αργότερα.
Ακολουθεί πυρκαγιά που απειλεί και τους διπλανούς αντιδραστήρες. Μέσα σε απόλυτη σύγχυση για το αν και πόση ραδιενέργεια έχει απελευθερωθεί, καταφθάνουν τα πρώτα πυροσβεστικά οχήματα με τα πληρώματά τους. Λόγω της συντριπτικά υψηλής θερμοκρασίας που εκλύεται από την φωτιά, οι πυροσβέστες ξεκινούν την κατάσβεση. Μέχρι τις 6 το πρωί είχαν θέσει την πυρκαγιά υπό πλήρη έλεγχο, ενώ δεν την άφησαν να επεκταθεί στον υπόλοιπο σταθμό, γεγονός το οποίο θα είχε ακόμη τραγικότερες συνέπειες. Πολλοί από αυτούς τους ηρωικούς πυροσβέστες, καθώς και δεκάδες μέλη του προσωπικού του σταθμού, σύνολο 134 άνθρωποι, θα αρρωστήσουν από διάφορες μορφές καρκίνου, με τους 28 να πεθαίνουν μέσα στους επόμενους λίγους μήνες.
Τα απελευθερωμένα ραδιενεργά υλικά συγκροτούν ένα τοξικό νέφος που σκεπάζει την κοντινή, ομώνυμη πόλη, η οποία εκκενώνεται από τον πληθυσμό της. Συνολικά, 115.000 άνθρωποι θα εγκαταλείψουν τα σπίτια τους σε μια ζώνη 30 χλμ περιμετρικά του σταθμού.
Το μεγαλύτερο, μέχρι σήμερα, ατύχημα της πυρηνικής εποχής ήταν πλέον τραγικό γεγονός.
Μία, όχι και πολύ διαδεδομένη πτυχή αυτής της τραγωδίας, ήταν η καταλυτική συμβολή της Κούβας στην αντιμετώπιση των συνεπειών της στους ανθρώπους και, κυρίως, στα παιδιά. Σχεδόν αμέσως μετά το ατύχημα, το Νησί της Επανάστασης, ανέλαβε την πρωτοβουλία να προτείνει στην τότε ΕΣΣΔ την φιλοξενία και θεραπεία παιδιών και ενηλίκων που είχαν ελάχιστες πιθανότητες να επιζήσουν. Η προσφορά έγινε δεκτή. Αυτό που θα ακολουθούσε αποτελεί μια πραγματικά συγκλονιστική εποποιϊα διεθνιστικής αλληλεγγύης, αλλά και ιατρικών άθλων, που οδήγησαν στην σωτηρία χιλιάδων παιδιών, πολλά από τα οποία έφυγαν από την ΕΣΣΔ με διάγνωση μόλις μερικών μηνών ζωής.
Μιλώντας στην χθεσινή συνέλευση του ΟΗΕ με αφορμή την τραγική αυτή επέτειο, η πρέσβειρα της Κούβας, Ανα Σίλβια Ροντρίγκες, είπε, μεταξύ άλλων, ότι το Τσερνόμπιλ, δεν συνδέεται αποκλειστικά και μόνο με την εν λόγω τραγωδία, αλλά και με την αλληλοβοήθεια, την διεθνή συνεργασία απέναντι σε παγκόσμια προβλήματα και είναι παράδειγμα διεθνιστικής αλληλεγγύης.
Θύμισε, ότι η Κούβα προσέφερε δωρεάν, υψηλής ποιότητας και εξειδίκευσης ιατρική βοήθεια σε25.400 ανθρώπους, εκ των οποίων, τα 21.340 ήταν παιδιά, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 26 ετών.
Υπογράμμισε επίσης, ότι τα νέα επιστημονικά στοιχεία που προέκυψαν από αυτή την πολύχρονη διαδικασία, συλλέχθηκαν και αποδόθηκαν στον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας και την Επιστημονική Επιτροπή σχετικά με τις συνέπειες της πυρηνικής ακτινοβολίας των ΗΠΑ.
«Η Κούβα δεν προσφέρει αυτό που περισσεύει, μοιράζεται αυτό που έχει»
Το συγκλονιστικότερο σε αυτή την βοήθεια – το πρόγραμμα ονομάστηκε «Παιδιά του Τσερνόμπιλ» – είναι, πως ξεκίνησε να προσφέρεται στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν το Νησί της Επανάστασης περνούσε από τις δυσκολότερες οικονομικές περιόδους του λόγω της διάλυσης της ΕΣΣΔ. Κι όμως, όχι μόνο δεν ανέστειλε την βοήθειά του προς την Ουκρανία την Λευκορωσία και την Ρωσία, αλλά προχώρησε σε ευρείας κλίμακας κατασκευή και ανακατασκευή υποδομών για την φιλοξενία των παιδιών. Η σημασία που έδινε η Κούβα σε αυτή την υπόθεση συμβολίζεται και από το ότι, τα πρώτα παιδιά του Τσερνόμπιλ τα υποδέχθηκε στο αεροδρόμιο ο ίδιος ο Φιντέλ.
Η πρώτη ομάδα από 139 παιδιά (μερικά μαζί με τους γονείς τους) και με πολύ βαριές, ογκολογικές και ενδοκρινολογικές ασθένειες έφτασε στην Κούβα τον Φλεβάρη του 1990.
Σε ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» τον Αύγουστο του 1996 διαβάζουμε, ότι τα παιδιά φιλοξενούνταν στο παραθεριστικό συγκρότημα Ταραρά, στην Πλάγια Ντελ Εστε, ανατολικά της Αβάνας. «Πριν από την επανάσταση, η περιοχή ανήκε στους πλούσιους, οι περισσότεροι από τους οποίους έφυγαν στο Μαϊάμι, με αποτέλεσμα οι βίλες τους (γύρω στα 500 σπίτια) να περάσουν στο κράτος. Από τότε, οι εγκαταστάσεις χρησιμοποιήθηκαν για τις διακοπές των μικρών Κουβανών, που περνούσαν εκεί 15 μέρες το χρόνο (όλες τις εποχές, γιατί στην Κούβα η εποχή της ξηρασίας που είναι αντίστοιχη του δικού μας χειμώνα δεν είναι ιδιαίτερα κρύα). Γύρω στα 3.500.000 εκατομμύρια παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας έκαναν τις διακοπές τους στον Ταραρά μέχρι το 1990, όταν αποφασίστηκε στο εξής να φιλοξενούνται τα παιδιά του Τσερνομπίλ».
«Τα παιδιά αυτά χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες, ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασής τους (…) Η πρώτη ομάδα είναι οι βαριές περιπτώσεις που περιθάλπονται στα νοσοκομεία της Κούβας . Η δεύτερη είναι οι μετρίως σοβαρές περιπτώσεις που επίσης περιθάλπονται σε νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας. Η τρίτη ομάδα (γύρω στο 60% των παιδιών) όπως και η τέταρτη που αφορά παιδιά που πάσχουν κυρίως από ψυχολογικά προβλήματα, εξαιτίας των συνεπειών του ατυχήματος στην οικογένειά τους, είναι εκείνα που φιλοξενούνται στον Ταραρά. Σε όλα γίνεται τσεκάπ μόλις φτάσουν στην Κούβα , ενώ για τα παιδιά που θα μείνουν στον Ταραρά υπάρχει ένας γιατρός για κάθε 40 (…) Ο χρόνος παραμονής των παιδιών είναι 45 μέρες, μέχρι και αρκετά χρόνια για βαριές περιπτώσεις ή παιδιά που δεν έχουν κανέναν να τους περιμένει και ζήτησαν να μείνουν στην Κούβα . Σε 6 βαριές περιπτώσεις έγινε μεταμόσχευση μυελού των οστών, μια πολύ δύσκολη εγχείριση που δε γίνεται σε πολλές χώρες της Γης. Τα 5 απ” αυτά τα παιδιά ζουν ακόμα.
Οταν επισκέφθηκαν οι διεθνείς μπριγάδες τον Ταραρά, υπήρχαν στις εγκαταστάσεις του 230 παιδιά από το Τσερνομπίλ . Οπως μας είπε ο επικεφαλής του καταυλισμού θεραπείας των παιδιών του Τσερνομπίλ , συνολικά έχουν υποβληθεί σε θεραπεία περίπου 60.000 άτομα (παιδιά και συνοδοί, γιατί κάθε 10 παιδιά πρέπει να συνοδεύονται από έναν συνοδό, ενώ κάθε βαριά περίπτωση πρέπει οπωσδήποτε να συνοδεύεται από έναν γονιό) (…)».
Το κουβανέζικο σύστημα υγείας πρόσφερε πολύπλευρη ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη, ενώ, τα παιδιά του Τσερνόμπιλ απολάμβαναν και ένα πλήρες ψυχαγωγικό πρόγραμμα στις εγκαταστάσεις του Ταραρά. Αντιμετωπίστηκαν πλήθος δύσκολων «παρελκόμενων», της ραδιενέργειας, παθήσεων, με ορθοπεδικές, οφθαλμολογικές και χειρουργικοπλαστικές, δερματολογικές επεμβάσεις. Ανάμεσά τους, μέχρι το 2010, είχαν γίνει 7 εγχειρήσεις μεταμόσχευσης μυελού των οστών (το Πολυτεχνείο του Κιέβου υπολόγισε το κόστος έκαστης στα 150.000 δολάρια αν πληρωνόταν) και 14 πολύ δύσκολες εγχειρήσεις στην καρδιά.
Σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, το κουβανικό κράτος διέθεσε στο πρόγραμμα τουλάχιστον350 εκατομμύρια δολάρια, δίχως να περιμένει, να ζητήσει ή να απαιτήσει πίσω ούτε σεντ, παρά το ότι είναι γνωστό, πόσο απαραίτητα της ήταν αυτά τα χρήματα.
Γιατί, όπως είπε και η πρέσβειρά της στον ΟΗΕ: «Η Κούβα δεν προσφέρει αυτό που περισσεύει. Μοιράζεται αυτό που έχει. Το πρόγραμμα θεραπείας για τα παιδιά που έχουν πληγεί από την καταστροφή του Τσερνομπίλ, είναι ένα άλλο παράδειγμα της ανθρωπιστικής και της διεθνιστικής πολιτικής μας»…
