Δημοσιεύτηκε
Πριν από μερικές εβδομάδες η εταιρεία Uber προσέθεσε στην εφαρμογή της μια λειτουργία που επιτρέπει στους χρήστες να αποφασίζουν εάν ο οδηγός που θα τους μεταφέρει θα μπορεί να τους μιλά ή θα είναι καλύτερο να μην ανοίξει το στόμα του κατά τη διάρκεια της διαδρομής. Επιλέγοντας «quiet preferred», δηλαδή καλύτερα σιωπηλός, ή «happy to chat», δηλαδή διαθέσιμος για κουβεντούλα, ρυθμίζεις το επίπεδο επικοινωνίας.
Προφανώς κανένας δεν μπορεί να φιμώσει τον οδηγό, εάν όμως αυτός δεν σεβαστεί την εντολή του πελάτη θα λάβει αρνητική κριτική, η οποία συχνά έχει δραματικές επιπτώσεις στο ημερομίσθιό του ή μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη διαγραφή του από την υπηρεσία.
Δεκάδες οδηγοί Uber κατήγγειλαν ακόμη μία προσπάθεια εξανδραποδισμού τους. Σαν να μην έφτανε ότι στη διαμοιραστική οικονομία επωμίζονται το κόστος συντήρησης του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού (το αυτοκίνητό τους) και στερούνται βασικά εργασιακά δικαιώματα (άδειες, επιδόματα, ασφάλιση) για να πλουτίζει μια επιχείρηση-ραντιέρης (η Uber), τώρα πρέπει να μετατραπούν και σε μηχανές χωρίς το δικαίωμα της παραμικρής ανθρώπινης επικοινωνίας.
Αν και η έννοια της «σιωπηρής κούρσας» είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες στα βρετανικά ταξί, όπου ο οδηγός είναι απομονωμένος από την καμπίνα των επιβατών (ένα κατάλοιπο της άμαξας που χρησιμοποιούσαν οι ευγενείς για τις μετακινήσεις τους), για πρώτη φορά στην Ιστορία δημιουργείται ένα «κουμπί» που κλείνει τη φωνή του εργαζόμενου, όπως ακριβώς το πλήκτρο mute κλείνει τον ήχο της τηλεόρασης.
Παραδόξως, όπως μας θύμιζε προ ημερών η βρετανική εφημερίδα Guardian, το mute της τηλεόρασης δεν φτιάχτηκε για κάποιες εταιρείες, αλλά εναντίον κάποιων εταιρειών. To πρώτο τηλεκοντρόλ για εμπορική χρήση, που κατασκεύασε το 1956 ο μηχανικός Ρόμπερτ Αντλερ, είχε μόλις τέσσερα κουμπιά, εκ των οποίων το ένα διέκοπτε τον ήχο. Μια μάλλον υπερβολική λεπτομέρεια για τα τεχνολογικά δεδομένα της εποχής, για την οποία όμως επέμενε ο ιδιοκτήτης της κατασκευάστριας εταιρείας Γιουτζίν ΜακΝτόναλντ. Και ο λόγος ήταν για να κλείνει τον ήχο από τις ενοχλητικές διαφημίσεις που διέκοπταν τη ροή του προγράμματος.
Σχεδόν μισό αιώνα αργότερα, στην εποχή του ίντερνετ, τα «κουμπιά» τού mute πολλαπλασιάζονται, καθώς όλο και περισσότεροι χρήστες επιθυμούν να απομονώνονται από ηχητικά, οπτικά ή γραπτά μηνύματα που τους ενοχλούν. Το Twitter και το Instagram σού επιτρέπουν να κάνεις mute σε ενοχλητικούς φίλους σου χωρίς αυτοί να το καταλάβουν, ενώ ειδικές εφαρμογές, όπως το Tweetbot, το Tweetdeck και το Slipstream, σου δίνουν τη δυνατότητα να μπλοκάρεις μηνύματα που περιέχουν συγκεκριμένες λέξεις. Το περιοδικό Wired μάλιστα είχε προετοιμάσει πριν από χρόνια μια λίστα με 20 λέξεις που έπρεπε να αποκλείσεις, εάν δεν ήθελες να βλέπεις tweet που σχετίζονται με τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.
Παράλληλα νέες τεχνολογίες στα ακουστικά επιτρέπουν να απομονώνεις τους ήχους του περιβάλλοντος (και υπόσχονται σύντομα να κόβουν την ομιλία συγκεκριμένων ανθρώπων).
Οι σύγχρονοι λουδίτες προειδοποιούν ότι η νέα τάση, την οποία κάποιοι επιστήμονες αποκαλούν «ιδιωτικοποίηση του ακουστικού χώρου», θα οδηγήσει σε απομόνωση των ανθρώπων. Παρόμοιες ανησυχίες βέβαια εκφράζονταν όταν κυκλοφόρησαν τα πρώτα Walkman και παλαιότερα τα πρώτα φορητά τρανζιστοράκια, που προέφεραν μια πρωτοφανή για την εποχή δυνατότητα εξατομικευμένης ακρόασης εκπομπών και μουσικής.
Αλλοι προειδοποιούν ότι το mute προσώπων, λέξεων και μηνυμάτων στο ίντερνετ θα ενισχύσει το φαινόμενο του echo chamber, της δημιουργία δηλαδή ενός χώρου στον οποίο ο χρήστης λαμβάνει μόνο μηνύματα με τα οποία γνωρίζει εκ των προτέρων ότι συμφωνεί. Αυτό όμως συμβαίνει ήδη εξαιτίας των αλγορίθμων που χρησιμοποιούν τα μεγαλύτερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προωθώντας μας μηνύματα και θέματα τα οποία πιστεύουν ότι ταιριάζουν με το προφίλ μας.
Το ερώτημα λοιπόν και σε αυτή την περίπτωση δεν είναι εάν η νέα τεχνολογία μάς απομονώνει, αλλά ποιος ελέγχει την τεχνολογία που θα μπορούσε να μας απομονώσει. Η ιστορία του πλήκτρου mute για την τηλεόραση, το οποίο δημιουργήθηκε για να περιορίζει τον ενοχλητικό ήχο των διαφημίσεων, μας υπενθυμίζει ότι κάποιες φορές πρέπει να διεκδικούμε το δικαίωμα στην ησυχία. Προϋπόθεση είναι το ίδιο κουμπί που έχει ο πελάτης για να «κλείνει» τη φωνή του ενοχλητικού ταξιτζή να το έχει και ο ταξιτζής για τον ενοχλητικό πελάτη.
Ή, όπως θα έλεγε και ο Ρόμπερτ ντε Νίρο στην ταινία «Ο ταξιτζής»… you talking to me?
info-war.gr
