Η κάτω Ζάκρος με το ιδιαίτερο γεωγραφικό ανάγλυφο
Πώς θα σας φαινόταν να βρεθείτε στο πιο ανατολικό χωριό της Κρήτης; Τι θα λέγατε για μία πεζοπορία μέσα σε ένα φαράγγι; Πόσο... συγκρατημένοι θα ήσασταν μπροστά στις απίθανες κρητικές γεύσεις;
Mια εξόρμηση στην Κρήτη είναι πάντα αποκάλυψη. Και αυτή τη φορά η αποκάλυψη έγινε στην ανατολική Κρήτη, εκεί που το Αιγαίο συναντά το Λιβυκό. Εκεί που η φιλοξενία γίνεται σπoυδαία μέσα από την απλότητά της. Αυτή τη σπουδαία απλότητα τη συναντήσαμε όταν η κυρία Χρυσούλα μας περίμενε στη Σίτανο, στο καφενείο της πλατείας, με ένα σωρό απλές αλλά απίθανες κρητικές γεύσεις.
Χοχλιοί, άγριες αγκινάρες, χορτοπιτάκια, φάβα, ντολμαδάκια με αμπελόφυλλο. Εδώ δοκιμάσαμε ίσως τις πιο νόστιμες τηγανητές πατάτες. «Είναι το ελαιόλαδο που κάνει τη διαφορά», μας είπε όταν της ζητήσαμε το μυστικό, ενώ ο σύζυγός της, ο κ. Κώστας, έσπευσε να προσθέσει ότι παίζει ρόλο και το υπέδαφος που είναι ιδανικό για την καλλιέργεια της πατάτας.
Επέλεξα αυτή την εικόνα για να μπω για τα καλά σε όλο αυτό το εκπληκτικά αυθεντικό που ζήσαμε πριν από λίγες εβδομάδες, γυρνώντας στα χωριά, και όχι μόνο, που βρίσκονται μέσα στο γεωπάρκο της Σητείας.
Πιο ανατολικά δεν έχει...
Φτάνοντας στην Κάτω Ζάκρο, η πρώτη μου σκέψη είναι ότι θα ήθελα πολύ να μείνω εδώ όλη μέρα. Πέντε σπίτια όλα και όλα, και μερικά μαγαζιά στα αρμυρίκια, μπροστά στην παραλία. Μία θάλασσα ήρεμη και καθαρή, με προκαλεί για την πρώτη -δική μου τουλάχιστον- βουτιά της σεζόν.
Δίπλα ακριβώς ο αρχαιολογικός χώρος της Κάτω Ζάκρου, που φιλοξενεί ένα από τα τρία σημαντικότερα ανάκτορα της Κρήτης. Ξεναγός μας η αρχαιολόγος Εύη Σίκλα, σε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες και ανατρεπτικές ξεναγήσεις. Επιστροφή στην παραλία, όπου κάτω από τη σκιά, δοκιμάσαμε αγκινάρες, όσπρια, αλλά και αρνάκι σιγομαγειρεμένο στον ξυλόφουρνο με πατάτες.
Στο Φαράγγι των Νεκρών!
Μία ανάσα από το χωριό, το φαράγγι με το ιδιαίτερο όνομα, το «Φαράγγι των Νεκρών». Με τη συνοδεία των έμπειρων ανθρώπων του ορειβατικού περπατήσαμε μέσα σε αυτό το εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς τοπίο. Εξαιτίας μάλιστα και των έντονων βροχών τον χειμώνα, το ρέμα που το διατρέχει είχε ακόμη νερό. Οφείλει το όνομά του στο γεγονός ότι οι Αρχαίοι Μινωίτες έθαβαν εδώ τους νεκρούς τους, σε σπηλιές που βρίσκονται στα κάθετα τοιχώματα του φαραγγιού.
Το μονοπάτι που φτάνει εδώ είναι το τελευταίο τμήμα του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4, το οποίο ξεκινάει από την Πορτογαλία και διασχίζει τη νότια Μεσόγειο, αλλά και την Ελλάδα από τον Βορρά προς τον Νότο, και την Κρήτη από τα Δυτικά προς τα Ανατολικά.
Τους καλοκαιρινούς μήνες το φαράγγι είναι πολύ εύκολο στη διάσχισή του, ωστόσο πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί, κατάλληλα προετοιμασμένοι και έχοντας μαζί σας νερό και τις κατάλληλες οδηγίες. Στην Κάτω Ζάκρο θα βρείτε πολύ ωραίους και περιποιημένους ξενώνες με πολύ ωραία θέα στη θάλασσα και εξαιρετικό πρωινό.
Φτιάχνοντας καλιτσούνια και ανεβατά
Αφήνοντας πίσω την Κάτω Ζάκρο, βρεθήκαμε στη Ζάκρο και στον γυναικείο συνεταιρισμό «Μελίων» στην πλατεία του χωριού, δοκιμάζοντας ανεβατά, καλιτσούνια και ξεροτήγανα. Δεν δοκιμάσαμε μόνο! Συμμετείχαμε και στην παρασκευή!
Ο φίλος μας, ο Παοκτζής, στο διπλανό καφενείο μάς ετοίμασε τους καφέδες, όπου τους ήπιαμε μεταξύ συζητήσεων με τους ντόπιους και μαθαίνοντας πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα γι' αυτό το... ακριτικό χωριό. Στον περίπατό μας επισκεφθήκαμε το μουσείο νερού και υδροκίνησης, αλλά και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Γεωπάρκου.
Το Πανόραμα της Γεωλογικής Εξέλιξης
Στην ευρύτερη περιοχή του γεωπάρκου της Σητείας, όπως μας πληροφορεί ο Βαγγέλης Περάκης, συντονιστής του Γεωπάρκου Σητείας και υπεύθυνος του Προγράμματος Συνεργασίας INTERREG V-A Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020, έχουν εντοπιστεί, αναγνωριστεί και χαρτογραφηθεί 82 θέσεις γεωλογικού ενδιαφέροντος, με τους επισκέπτες να έχουν τη δυνατότητα να αντιληφθούν πολλά πράγματα σχετικά με τη γεωλογική εξέλιξη της περιοχής.
Στο Παλαίκαστρο έχουν εντοπιστεί τα παλαιότερα απολιθώματα, ενώ σημαντικό εύρημα είναι ο δίσκος του Παλαικάστρου, που θεωρείται ο πρώτος υπολογιστής της ανθρωπότητας, προηγούμενος και από εκείνον των Αντικυθήρων.
Στον Ξηρόκαμπο
Στην περιοχή υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από αναρριχητές από όλο τον κόσμο, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιλέγουν να φτάσουν εδώ για τις πεζοπορικές διαδρομές, τα πολιτιστικά μνημεία και τις παραλίες.
Η ξενάγησή μας συνεχίστηκε και σειρά είχε ο Ξηρόκαμπος, όπου απολαύσαμε μία μοναδική βόλτα στην Αλατσολίμνη στον Ξηρόκαμπο, ενώ στη συνέχεια σταματήσαμε για μία βουτιά και ξεκούραση στο πανέμορφο, απλό και διακριτικό, όπως οι συνθήκες της περιοχής απαιτούν, «Δελφίνι» για καφέ. Δεν είπαμε όχι και στα εξαιρετικά τοπικά... snacks!
Φεύγοντας είχαμε μία μοναδική εμπειρία: ανεβήκαμε προς το οροπέδιο της Ζίρου και του Χανδρά, με τη θέα να υπερβαίνει κάθε μας προσδοκία. Η στάση στον εγκαταλειμμένο οικισμό της Βόιλας μάς έφερε πιο κοντά με το βυζαντινό στοιχείο της περιοχής.
Δημήτρης Σταθόπουλος
❗️H επίσκεψη στο Γεωπάρκο Σητείας πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Πράξης με τίτλο «ΓΕΩΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΝΗΣΙΩΤΙΚΑ ΓΕΩΠΑΡΚΑ - GEOTOURISM IN INSULAR GEOPARKS» - «GEO-IN» που υλοποιείται από το ΑΚΟΜΜ Ψηλορείτης Αναπτυξιακή Α.Ε. ΟΤΑ σε συνεργασία με τον Δήμο Σητείας, το Πανεπιστήμιο Κρήτης/ ΜΦΙΚ, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, την Αναπτυξιακή Εταιρεία Κοινοτήτων Περιοχής Τροόδους ΛΤΔ και το Τμήμα Δασών του υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κύπρου και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΤΠΑ) και εθνικούς πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου στο πλαίσιο του Προγράμματος Συνεργασίας INTERREG V-A Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020.