«Πυρετός» για την ένταξη των Κρητικών μνημείων - Στην τελική ευθεία η κατάθεση της υποψηφιότητας για τη Σπιναλόγκα

Προχωράει η προετοιμασία της υποψηφιότητας για την ένταξη του ανακτόρου της Κνωσού μαζί με τα άλλα σημαντικά ανακτορικά κέντρα της μινωικής Κρήτης στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, κάτι που αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της Κρήτης και γίνεται ακόμα πιο επίκαιρος μετά τη δρομολόγηση των διαδικασιών που αφορούν στην ένταξη ενός άλλου διάσημου μνημείου του νησιού μας, της Σπιναλόγκας, που βρίσκονται πλέον στην τελική ευθεία. Μια προοπτική που δίνει επιπλέον “πόντους” σε κάθε μνημείο, καθώς με το “στέμμα” της “Εκπαιδευτικής Επιστημονικής και Πολιτιστικής Οργάνωσης των Ηνωμένων Εθνών”, όπως υποδηλώνουν τα αρχιγράμματα UNESCO στα Αγγλικά, κατακτούν και με τη “βούλα” μια θέση στον “εξώστη” του παγκόσμιου πολιτισμού.

Το υπουργείο Πολιτισμού με στόχευση την ένταξη όχι απλά ενός μνημείου, όπως το ανάκτορο της Κνωσού, αλλά όλων των σημαντικών διοικητικών, θρησκευτικών και οικονομικών κέντρων της μινωικής Κρήτης, δηλαδή των μεγάλων ανακτόρων, στη λίστα των μνημείων της UNESCO, εστιάζει στην ικανοποίηση ενός παγίου αιτήματος της Κρήτης και στην ακόμα μεγαλύτερη ανάδειξη της λάμψης του πρώτου ευρωπαϊκού πολιτισμού, του Μινωικού, σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο. Την ίδια στιγμή, όμως, ο τίτλος, που μόνο εύκολος - όπως αποδεικνύει η περίπτωση της Κνωσού, δεν είναι, έχει και τον χαρακτήρα μακροχρόνιας δέσμευσης για τον φορέα διαχείρισης του εκάστοτε μνημείου, και βέβαια όλους τους εμπλεκόμενους. Ο λόγος, όπως αναφέρεται στον καταστατικό χάρτη της UNESCO, είναι σαφής: Η ένταξη ενός μνημείου στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς δεν αποτελεί το τέλος της διαδικασίας. Μετά την εγγραφή ενός μνημείου, οι υπεύθυνοι διαχείρισης του μνημείου και οι τοπικές Αρχές εργάζονται αδιάλειπτα προς την κατεύθυνση του ελέγχου, της παρακολούθησης και της συντήρησής του. Μεταξύ των υποχρεώσεων προς τα κράτη-μέλη είναι να συντάσσουν περιοδικές αναφορές ελέγχου για την κατάσταση διατήρησης των μνημείων, καθώς και των μέτρων που λαμβάνουν για την προστασία και για τη διαρκή αξιολόγησή τους.

Προγραμματική σύμβαση

Οι κεντρικές υπηρεσίες, πάντως, του υπουργείου Πολιτισμού, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης, βρίσκονται επί ποδός ώστε σε πρώτη φάση να υπογραφεί η προγραμματική σύμβαση που θα επιτρέψει την εκκίνηση της διαδικασίας στους τέσσερις νομούς της Κρήτης για τη σύνταξη του σχετικού φακέλου. Πρόκειται για ένα έργο τεράστιας σημασίας, που απαιτεί πολλή δουλειά και προγραμματισμό ώστε όλα να κυλίσουν άψογα, και βεβαίως αρκετό χρόνο αν σκεφτεί κανείς πόσο διάστημα απαιτήθηκε έως ότου ολοκληρωθεί και κατατεθεί ο φάκελος για τη Σπιναλόγκα.

Όπως εξήγησε στην εφημερίδα “Νέα Κρήτη” η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού κ. Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, το αίτημα προς την UNESCO για τον Μινωικό Πολιτισμό θα αφορά στα μεγάλα μινωικά κέντρα της Κρήτης, και πιο συγκεκριμένα από το Ηράκλειο τα ανάκτορα της Κνωσού, της Φαιστού και των Μαλίων, από τον Άγιο Νικόλαο το ανάκτορο της Ζάκρου, από το Ρέθυμνο το ανακτορικό κέντρο στη Ζώμινθο και από τα Χανιά την αρχαία Κυδωνία, τμήματα της οποίας έχουν έρθει στο φως κατά τις ανασκαφές στη σημερινή πόλη των Χανίων.

“Σειριακή εγγραφή”

Το ενδιαφέρον στοιχείο αυτής της προσπάθειας είναι ότι επιχειρεί την ένταξη των εν λόγω μνημείων με “σειριακή” - λεγόμενη - “εγγραφή”, κάτι που σημαίνει ότι στην πορεία μπορούν να προστεθούν και άλλα που περιλαμβάνονται στην ενότητα των κέντρων του Μινωικού Πολιτισμού. Αρωγός σε αυτή την προσπάθεια είναι η Περιφέρεια Κρήτης, που συνδράμει για την επίτευξη του στόχου μαζί με το υπουργείο Πολιτισμού.

Ως γνωστόν, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κανένα μνημείο της Κρήτης στη λίστα της UNESCO, με τη Σπιναλόγκα να φιλοδοξεί να βάλει την αρχή. Σε επίπεδο Ελλάδας έχουν ενταχθεί 18 μεμονωμένα μνημεία ή αρχαιολογικά σύνολα, με πρώτο κατά χρονολογική σειρά τον ναό του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες, το 1986, και τελευταίο τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, το 2016.

Στην τελική ευθεία η κατάθεση του φακέλου της Σπιναλόγκας

Εξελίξεις υπάρχουν και στο θέμα της Σπιναλόγκας, καθώς, με το Διαχειριστικό Σχέδιο του φρουρίου να παίρνει πρόσφατα το “πράσινο φως” ομόφωνα από τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), ο φάκελος της υποψηφιότητάς του μνημείου στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO είναι πλέον πλήρης. Η κατάθεσή του στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO θα πραγματοποιηθεί στο τέλος του μήνα, σηματοδοτώντας την αντίστροφη μέτρηση για την πιθανή ένταξη της νησίδας στον κατάλογο του διεθνούς οργανισμού.

«Ήταν ένα πολύ δύσκολο έργο η σύνταξη του Διαχειριστικού Σχεδίου, για το οποίο βοήθησαν πολύ οι τοπικές Αρχές, ο Δήμος Αγίου Νικολάου και η Εφορία Αρχαιοτήτων Λασιθίου, η αρχαιολόγος Γωγώ Μοσχόβη που είναι η ψυχή της Σπιναλόγκας, καθώς και η Κεντρική Υπηρεσία», δήλωσε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, αναφερόμενη στο σχέδιο που είναι απαραίτητο για την κατάθεση ενός πλήρους φακέλου. Η πιθανή ένταξη της νησίδας θα αποτελέσει το πρώτο μνημείο της Κρήτης που θα συμπεριληφθεί στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ενώ «προσδοκούμε το επόμενο να είναι η εγγραφή των μινωικών ανακτορικών κέντρων, επειδή ο Μινωικός Πολιτισμός δεν έχει ακόμα ενταχθεί στον Κατάλογο της UNESCO», συμπλήρωσε η κ. Βλαζάκη.

Σημειώνεται ότι ένα μνημείο για να ενταχθεί στον εν λόγω κατάλογο θα πρέπει να πληροί τουλάχιστον δύο κριτήρια, κάτι που συμβαίνει με τη Σπιναλόγκα, καθώς, μεταξύ άλλων, συνιστά εξέχον παράδειγμα ενός αρχιτεκτονικού συνόλου, αλλά και τοπίου που μαρτυρεί μία ή περισσότερες σημαντικές φάσεις στην ανθρώπινη ιστορία, ενώ επίσης συνδέεται με απτό τρόπο με γεγονότα ή ζωντανές παραδόσεις εξέχουσας οικουμενικής σημασίας. Ως προς το Διαχειριστικό Σχέδιο του φρουρίου Σπιναλόγκας, οι κύριοι άξονες των στόχων του αφορούν την προστασία του από φυσικές και ανθρωπογενείς απειλές, τη στερέωση, συντήρηση και αποκατάστασή του, τις προτάσεις επεμβάσεων και ανάδειξής του, την αναβάθμιση των υποδομών του - όπως η μετάβαση στη νησίδα, η σήμανση και οι διαδρομές περιήγησης - την έρευνα και την εκπαίδευση, καθώς και τη διαχείριση και προβολή του. Όπως σημειώθηκε στη συνεδρίαση του ΚΑΣ, έχει ήδη πραγματοποιηθεί ένα πολύ μεγάλο έργο αποκατάστασης στη Σπιναλόγκα. Συγκεκριμένα, τα τελευταία 20 χρόνια έχουν δαπανηθεί από κοινοτικά κονδύλια γύρω στα 4 εκατ. ευρώ και πάρα πολλά ακόμα ποσά από εθνικούς πόρους. Επιπλέον, αυτή τη στιγμή, “τρέχει” στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 ένα μεγάλο έργο προϋπολογισμού 900.000 ευρώ, ενώ αναμένεται να ξεκινήσουν κι άλλα έργα. Σημειώνεται ότι το φρούριο της Σπιναλόγκας αποτελεί τον δεύτερο σε επισκεψιμότητα αρχαιολογικό χώρο της Κρήτης, μετά το ανάκτορο της Κνωσού, και τον έκτο στην Ελλάδα.

Η UNESCO του Νίκου Καζαντζάκη

Η UNESCO έχει ιδιαίτερη σημασία για την Κρήτη και για έναν έμμεσο λόγο που αφορά στον μεγάλο Κρητικό συγγραφέα, τον Νίκο Καζαντζάκη. Ο άνθρωπος που άφησε με την πένα του τη σφραγίδα του στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά είχε εργαστεί για ένα διάστημα της ζωής του στην UNESCO στο Παρίσι, έχοντας τη θέση του λογοτεχνικού συμβούλου με αποστολή την προώθηση μεταφράσεων παγκόσμιων κλασικών λογοτεχνικών έργων, προς γεφύρωση των πολιτισμών στην Ανατολή και τη Δύση. Ο Νίκος Καζαντζάκης διορίστηκε στην UNESCO τη χρονιά κατά την οποία εκδόθηκε ο “Ζορμπάς” στο Παρίσι σε γαλλική μετάφραση, στα 1947, και διατήρησε αυτή τη θέση για ελάχιστο μόνο χρόνο. Τον Μάρτιο του 1948 παραιτήθηκε από τα καθήκοντά του, για να αφιερωθεί στο συγγραφικό του έργο. Αυτή ήταν και η αιτία για την εγκατάστασή του στην Αντίμπ της Γαλλίας.

Τα μνημεία στη λίστα της UNESCO

Όσο και αν φαίνεται εκ πρώτης όψεως περίεργο, η Ελλάδα δε βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της λίστας με τις χώρες που έχουν τα περισσότερα χαρακτηρισμένα ως μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Και οι λόγοι δεν έχουν να κάνουν βεβαίως με τη σπουδαιότητα των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων, αλλά κυρίως με τις αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών.

Συνολικά ως τον Σεπτέμβριο του 2018, σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν αυτό τον τίτλο 1.092 μνημεία, τα οποία βρίσκονται στις 193 χώρες που έχουν επικυρώσει τη Συνθήκη του 1972. Από αυτά, τα 845 είναι πολιτιστικά μνημεία, τα 209 μνημεία της φύσης και τα 38 αποτελούν ένα μείγμα και των δύο.

Η Ιταλία είναι η χώρα που βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με 54 συνολικά μνημεία, όπως η “πλατεία των θαυμάτων” με τον κεκλιμένο Πύργο της Πίζας και η Πομπηία που θάφτηκε από το Βεζούβιο. Ακολουθούν η Κίνα με 53, η Ισπανία με 47 και οι Γερμανία και Γαλλία με 44 η καθεμιά. Όσον αφορά στην Ελλάδα, μόλις 18 από τα μνημεία της περιλαμβάνονται στη σχετική λίστα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα μνημεία που συγκαταλέγονται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς επιλέγονται και εγκρίνονται βάσει της αξίας τους ως τα καλύτερα παραδείγματα της δημιουργικής ευφυΐας του ανθρώπου. Αποτελούν τεκμήρια μιας σημαντικής ανταλλαγής ανθρώπινων αξιών και παρέχουν μια μοναδική ή τουλάχιστον εξαιρετική μαρτυρία μιας πολιτισμικής παράδοσης ή ενός πολιτισμού που ζει ακόμα ή έχει εξαφανιστεί. Είναι άμεσα συνδεδεμένα με σημαντικά στάδια της ανθρώπινης ιστορίας και για τον λόγο αυτό έχουν εξέχουσα οικουμενική αξία και αποτελούν τμήμα της κοινής κληρονομιάς της ανθρωπότητας.

Στόχος της UNESCO είναι η προστασία από κάθε είδους φθορά και καταστροφή, προκειμένου αυτά να κληροδοτηθούν στις γενιές του μέλλοντος.

Τα 18 ελληνικά μνημεία και χώροι στη λίστα

Η Ελλάδα έχει συνυπογράψει από το 1981 τη Συνθήκη της UNESCO για την προστασία των μνημείων και χώρων παγκόσμιας κληρονομιάς και ως τα σήμερα έχει επιτύχει να εγγράψει 18 μνημεία και τοποθεσίες στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Από την Κρήτη δεν υπάρχει μέχρι στιγμής κανένα και, εάν όλα πάνε καλά, την αυλαία θα ανοίξει η Σπιναλόγκα. Πιο συγκεκριμένα τα ελληνικά μνημεία και χώροι είναι τα εξής:

• Ο ναός του επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες (χρονολογία ένταξης 1986). Χτίστηκε στα μέσα του 5ου αιώνα στα απόκρημνα βουνά της Αρκαδίας. Ο ναός, με το παλαιότερο κορινθιακό κιονόκρανο που έχει βρεθεί ποτέ, συνδυάζει τον αρχαϊκό ρυθμό με τη ρώμη του δωρικού, με ορισμένα τολμηρά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά.

• Ο αρχαιολογικός χώρος της Ακρόπολης (χρονολογία ένταξης 1987). Περιλαμβάνει τέσσερα από τα σπουδαιότερα αριστουργήματα της Κλασικής Ελληνικής Περιόδου, τον Παρθενώνα, τα Προπύλαια, το Ερέχθειο και τον ναό της Αθηνάς Νίκης, τα οποία μπορούν να θεωρηθούν σύμβολα της ιδέας της παγκόσμιας κληρονομιάς.

• Ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών (χρονολογία ένταξης 1987). Το Πανελλήνιο Ιερό των Δελφών, όπου δινόταν ο χρησμός του Απόλλωνα, εθεωρείτο ο «ομφαλός της Γης». Αποτελούσε τον 6ο π.Χ. αιώνα θρησκευτικό κέντρο και το σύμβολο ενότητας του αρχαίου κόσμου.

• Το Ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο (χρονολογία ένταξης 1988). Η λατρεία του Ασκληπιού ξεκίνησε εκεί για πρώτη φορά τον 6ο π.Χ. αιώνα, αλλά τα κύρια μνημεία - ειδικότερα το Θέατρο το οποίο θεωρείται ως ένα από τα πιο αμιγή αριστουργήματα της ελληνικής αρχιτεκτονικής - χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα.

• Το Άγιο Όρος-Άθως (χρονολογία ένταξης 1988). Ορθόδοξο πνευματικό κέντρο από το 1054, το Όρος Άθως απολαμβάνει καθεστώς αυτονομίας από την εποχή του Βυζαντίου. Το Άγιο Όρος, η είσοδος στο οποίο είναι απαγορευμένη σε γυναίκες, έχει επίσης αναγνωριστεί ως τοπίο καλλιτεχνικής αξίας.

• Τα Μετέωρα (χρονολογία ένταξης 1988). Οι «στύλοι του ουρανού», όπως αποκαλούσαν τους απόκρημνους βράχους οι μοναχοί, στεγάζουν από τον 11ο αιώνα μοναστήρια. Την περίοδο αναβίωσης του ερημιτισμού κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, τον 15ο αιώνα μ.Χ., χτίστηκαν 24 μοναστήρια. Οι τοιχογραφίες των μοναστηριών, οι οποίες χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα, αποτελούν σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη της μεταβυζαντινής ζωγραφικής.

• Παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία Θεσσαλονίκης (χρονολογία ένταξης 1988). Πρόκειται για τα ακόλουθα μνημεία: Ροτόντα, Ναός της Αχειροποιήτου, Ναός Αγίου Δημητρίου, Μονή Λατόμου, Ναός Αγίας Σοφίας, Παναγία των Χαλκέων, Ναός Αγίου Παντελεήμονα, Ναός Αγίων Αποστόλων, Ναός Αγίου Νικολάου Ορφανού, Ναός Αγίας Αικατερίνης, Ναός του Παντοκράτορα Σωτήρα Χριστού, Μονή Βλατάδων, Ναός του Προφήτη Ηλία, βυζαντινά Λουτρά και Τείχη της Θεσσαλονίκης.

• Η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου (χρονολογία ένταξης 1988). Με το Παλάτι των Μεγάλων Αρχόντων, το Νοσοκομείο και τον Δρόμο των Ιπποτών, η Άνω Πόλη αποτελεί ένα από τα πιο όμορφα αστικά κέντρα της γοτθικής περιόδου.

• Ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας (χρονολογία ένταξης 1989). Τον 10ο αιώνα π.Χ. η Ολυμπία έγινε το κέντρο λατρείας του Δία. Εκτός από τους ναούς, υπάρχουν και τα υπολείμματα όλων των αθλητικών εγκαταστάσεων που δημιουργήθηκαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, και οι οποίοι διοργανώνονταν στην Ολυμπία, από το 776 π.Χ., κάθε τέσσερα χρόνια.

• Ο αρχαιολογικός χώρος του Μυστρά (χρονολογία ένταξης 1989). Ανεγέρθηκε ως φρούριο το 1249 από τον βασιλιά της Αχαΐας Γουλιέλμο τον Βιλλεαρδουίνο. Επανακτήθηκε από τους Βυζαντινούς, και αργότερα κατακτήθηκε από τους Τούρκους και τους Βενετούς. Η πόλη εγκαταλείφθηκε το 1832.

• Ο αρχαιολογικός χώρος Δήλου (χρονολογία ένταξης 1990). Εκεί γεννήθηκε κατά τη μυθολογία ο Απόλλωνας, με το ιερό του να είναι από τα πιο σημαντικά του αρχαίου κόσμου.

• Η Μονή Δαφνίου, η Μονή Οσίου Λουκά και η νέα Μονή Χίου (χρονολογία ένταξης 1990). Τα τρία μοναστήρια, το πρώτο στην Αττική, το δεύτερο στη Φωκίδα και το τρίτο στο Αιγαίο, ανήκουν στην ίδια τυπολογική σειρά και είναι χαρακτηριστικά της Β’ Βυζαντινής Περιόδου.

• Ο αρχαιολογικός χώρος Ηραίου Σάμου (χρονολογία ένταξης 1992). Τα ερείπια του Πυθαγόρειου, ενός αρχαίου οχυρωμένου λιμανιού με ελληνικά και ρωμαϊκά μνημεία και ένα εντυπωσιακό υδραγωγείο, καθώς και το Ηραίο, ο ναός της Ήρας της Σάμου, είναι εξαιρετικά σημαντικά.

• Ο αρχαιολογικός χώρος των Αιγών στη Βεργίνα (χρονολογία ένταξης 1996). Η πόλη Αιγές, η πρώτη πρωτεύουσα του Βασιλείου της αρχαίας Μακεδονίας, ανακαλύφθηκε τον 19 αιώνα κοντά στη Βεργίνα, στη Βόρεια Ελλάδα. Ένας από τους βασιλικούς τάφους στη Μεγάλη Τύμβο αναγνωρίστηκε ως ο τάφος του Φιλίππου του Β’, του πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

• Οι αρχαιολογικοί χώροι των Μυκηνών και της Τίρυνθας (χρονολογία ένταξης 1999). Οι αρχαιολογικοί χώροι των Μυκηνών και της Τίρυνθας αποτελούν τα επιβλητικά μνημεία των δύο μεγαλύτερων πόλεων του Μυκηναϊκού Πολιτισμού.

• Το ιστορικό κέντρο (Χώρα) με τη Μονή του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου και το σπήλαιο της Αποκάλυψης στην Πάτμο (χρονολογία ένταξης 1999). Η Πάτμος φημίζεται ως το νησί όπου ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος έγραψε το Ευαγγέλιο και την Αποκάλυψη. Ο παλιός οικισμός της Χώρας περιλαμβάνει θρησκευτικά και λαϊκά κτήρια.

• Η παλαιά πόλη της Κέρκυρας (χρονολογία ένταξης 2007). Θεωρείται μία από τις σημαντικότερες οχυρωμένες πόλεις της Μεσογείου.

• Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων (χρονολογία ένταξης 2016). Οι Φίλιπποι αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους και πληρέστερους αρχαιολογικούς χώρους της Βόρειας Ελλάδας. Η στρατηγική τους θέση, που διέκρινε ο Φίλιππος Β’, αναβαθμίζεται με την Εγνατία οδό. Εκεί ο Απόστολος Παύλος ίδρυσε την πρώτη χριστιανική εκκλησία σε ευρωπαϊκό έδαφος το 49/50 μ.Χ.

Η UNESCO

Η UNESCO ιδρύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1945 και, όπως αναφέρει στους στόχους της, υπηρετεί τις πανανθρώπινες αξίες, με στόχο την ευημερία του ανθρώπου σε ένα ειρηνικό κόσμο, με μέσα την Εκπαίδευση, τις Κοινωνικές και Φυσικές Επιστήμες, τον Πολιτισμό και την Επικοινωνία. Η UNESCO με τον όρο “Πολιτιστική Κληρονομιά” αναφέρεται σε μνημεία, ομάδες κτισμάτων και χώρων με ιστορική, αισθητική, αρχαιολογική, επιστημονική, εθνολογική ή ανθρωπολογική αξία. Ορόσημο για αυτή την προσπάθεια αποτελεί η Συνθήκη για την προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, η οποία υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση της UNESCO στις 16 Νοεμβρίου 1972 και επικυρώθηκε από την Ελλάδα το 1981. Με την υπογραφή της, τα κράτη αναγνωρίζουν ότι οι χώροι που βρίσκονται στην εθνική επικράτειά τους και έχουν εγγραφεί στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς αποτελούν, με κάθε επιφύλαξη της εθνικής κυριαρχίας και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, παγκόσμια κληρονομιά, «για την προστασία της οποίας είναι υπεύθυνη η διεθνής κοινότητα, που πρέπει να εργαστεί ως σύνολο για αυτό τον σκοπό».

Μουντουφάρης Σταύρος

Πηγή: neakriti.gr