Το καταπληκτικό αυτό λαϊκό τραγούδι εντάσσεται στο έργο «Όμορφη Πόλη» η σύνθεση του οποίου έγινε το 1961-62 σε Αθήνα-Παρίσι, για την επιθεώρηση – θέατρο «Παρκ», καλοκαίρι 1962 σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη, κείμενα Μποστ, σκηνικά Βάσου Φωτόπουλου.

Tο καλοκαίρι του 1962 ίσως να ήταν το πιο σημαντικό στη σύγχρονη ιστορία της ελληνικής μουσικής. Δύο θεατρικές παραστάσεις που ανέβηκαν σχεδόν ταυτόχρονα έμελλε να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη όχι μόνο του τραγουδιού μας, αλλά και του πολιτισμού μας γενικότερα. Η «Όμορφη πόλη» και η «Οδός ονείρων» με πρωταγωνιστές τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι αντιστοίχως.

Ο θεατρικός επιχειρηματίας Θεόδωρος Κρίτας που είχε το θέατρο «ΠΑΡΚ», πρότεινε στον Θεοδωράκη το ανέβασμα μιας επιθεώρησης με μουσική και τραγούδια ορμώμενος από την τεράστια επιτυχία που είχε μια ανάλογη παράσταση ένα χρόνο νωρίτερα στο θέατρο «Μετροπόλιταν» με τίτλο «Αρχιπέλαγος», βασισμένη στον ομώνυμο κύκλο τραγουδιών του συνθέτη.

Η συμφωνία επήλθε κι έτσι υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Μιχάλη Κακογιάννη ξεκίνησαν οι πρόβες. Ο τίτλος που δόθηκε στην εν λόγω επιθεώρηση ήταν «Όμορφη πόλη», από το ομότιτλο τραγούδι σε στίχους Γιάννη Θεοδωράκη που είχε ερμηνεύσει ένα χρόνο νωρίτερα ο Μίκης στον κύκλο «Λιποτάκτες».

Το πρώτο μέρος της συγγραφικά και στιχουργικά υπέγραφε ο Μποστ με τη μουσική και τα τραγούδια του Θεοδωράκη και το δεύτερο ο ίδιος ο συνθέτης, με κομμάτια πάνω σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου, του Ερρίκου Θαλασσινού και του Άκου Δασκαλόπουλου.

Το έργο αποτελούν τα τραγούδια: Σερενάτα, Μπουρνάζι, Όταν με δείτε να μιλώ, Εκείνος που μας χάθηκε, Θλιμμένη ματιά, Του σπιτιού, Της Δουλειάς, Του γάμου, Του χάρου, Μέσα στα μαύρα σου μαλλιά, Της ξενιτιάς (Φεγγάρι μάγια μού “κανες), Νανούρισμα.

Τα τραγούδια ερμήνευαν επί σκηνής ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης (καθιερωμένος πια στο κοινό ως η «φωνή» του Μίκη), η Ντόρα Γιαννακοπούλου (λίγους μήνες μετά την επιτυχημένη της παρουσία στην παράσταση «Ένας όμηρος» όπου έλεγε και τα τραγούδια του ομώνυμου κύκλου) και ο Γιάννης Βογιατζής με τη Γιοβάννα εναλλάξ το «Μέσα στα μαύρα σου μαλλιά».

Η ηχογράφηση του έργου «Όμορφη Πόλη» έγινε το καλοκαίρι του 1962 με ερμηνευτές τους: Ντόρα Γιαννακοπούλου, Γρηγόρη Μπιθικώτση, Ανδρέα Ντούζο, Άννα και Μαρία Καλουτά στο studio Columbia με ηχολήπτη τον Νίκο Κανελόπουλο και μουσικούς τους: Γιάννη Διδίλη, Κώστα Παπαδόπουλο και Λάκη Καρνέζη.

Ωστόσο, όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος με τα τραγούδια της «Όμορφης πόλης» το εν λόγω κομμάτι περιλήφθηκε με τον Μπιθικώτση και τη συνοδεία χορωδίας, καθώς Βογιατζής και Γιοβάννα ανήκαν σε άλλη δισκογραφική εταιρεία από εκείνη του «σερ».

Πάντως, η πανίσχυρη λογοκρισία της εποχής έβαλε κι εδώ το χεράκι της απαγορεύοντας να συμπεριληφθεί στο δίσκο το «Μπουρνάζι» που τραγουδούσε επί σκηνής η Μαρία Κωνσταντάρου, με τη δικαιολογία ότι περιείχε υπαινιγμούς για το βιοτικό επίπεδο της Ελλάδας εκείνων των χρόνων. Αυτό το κομμάτι δεν πέρασε ποτέ στη δισκογραφία και παραμένει ως σήμερα ανέκδοτο…

Πρωταγωνιστές της παράστασης ήταν οι αδελφές Καλουτά και οι Κώστας Ρηγόπουλος, Ανδρέας Ντούζος, Μαρία Κωνσταντάρου, Νίκος Τσούκας κ.α., ενώ έκαναν το ντεμπούτο τους στο σανίδι η Μάρθα Καραγιάννη και η αείμνηστη Κατερίνα Γώγου!

Η «Όμορφη πόλη» συνδέθηκε μ’ ένα δυσάρεστο γεγονός. Η φυματίωση από την οποία υπέφερε χρόνια πριν ο Μίκης Θεοδωράκης εμφανίστηκε ξανά σε πολύ άσχημη μορφή, εξαιτίας του μεγάλου φόρτου εργασίας του συνθέτη εκείνη την εποχή. Μάλιστα, ίσα-ίσα που πρόλαβε τη γενική πρόβα κι εν συνεχεία αναχώρησε για το Παρίσι όπου έγραφε μουσική για ένα φιλμ. Αφού τελείωσε κι από εκεί, μεταφέρθηκε επειγόντως σε σανατόριο στο Έσεξ της Αγγλίας κι εν συνεχεία σ’ ένα αντίστοιχο στην Πεντέλη.

Όπως είναι φυσικό, δεν πρόλαβε να δει τις παραστάσεις παρά μόνο την τελευταία διευθύνοντας για λίγο και την ορχήστρα, ενώ στο μεσοδιάστημα κλήθηκαν εκτάκτως να σώσουν την κατάσταση ο Στέλιος Καζαντζίδης με τη Μαρινέλλα και ο Μανώλης Χιώτης με τη Μαίρη Λίντα κατόπιν παράκλησης του ίδιου του Θεοδωράκη.

Λίγο μετά το τέλος των παραστάσεων κυκλοφόρησε και ο δίσκος με τα 14 από τα 15 τραγούδια που ακούγονταν εκεί (εκτός του «Μπουρναζίου», όπως αναφέραμε παραπάνω). Από αυτά, ξεχώρισαν ιδιαίτερα κι ακούγονται ως τις μέρες μας τα «Της ξενιτιάς» (Φεγγάρι μάγια μου ‘κανες), ο θρυλικός «Καημός» που όμως είχε ηχογραφηθεί λίγο νωρίτερα σε πρώτη εκτέλεση με το δίδυμο Καζαντζίδη-Μαρινέλλας και το «Μέσα στα μαύρα σου μαλλιά».

Όμως, είναι πολύ γνωστά και ορισμένα από τα υπόλοιπα καθιστώντας το εν λόγω άλμπουμ ως ένα από τα πιο «κλασικά» στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας…

Τα τραγούδια του δίσκου

01) Εισαγωγή (Ορχήστρα)

02) Σερενάτα (Μποστ) Αν. Ντούζος

03) Όταν με δείτε να μιλώ (Δ. Χριστοδούλου) Ντ. Γιαννακοπούλου

04) Του σπιτιού (Ερ. Θαλασσινού) Χορωδία

05) Της ξενιτιάς (Ερ. Θαλασσινού) Γρ. Μπιθικώτσης

06) Νανούρισμα (Ερ. Θαλασσινού) Ντ. Γιαννακοπούλου

07) Μέσα στα μαύρα σου μαλλιά (Α. Δασκαλόπουλου) Γρ. Μπιθικώτσης-Χορωδία

08) Καημός (Δ. Χριστοδούλου) Γρ. Μπιθικώτσης – Χορωδία

09) Εκείνος που μας χάθηκε (Δ. Χριστοδούλου) Ντ. Γιαννακοπούλου

10) Του γάμου (Ερ. Θαλασσινού) Άννα και Μαρία Καλουτά

11) Του χάρου (Ερ. Θαλασσινού) Γρ. Μπιθικώτσης-Χορωδία

12) Θλιμμένη ματιά (Δ. Χριστοδούλου) Ντ. Γιαννακοπούλου

13) Της δουλειάς (Ερ. Θαλασσινού) Χορωδία

14) Κρητικός χορός (Ορχήστρα)

Το τραγούδι της ξενιτιάς (Φεγγάρι μάγια μού” κανες)

Στίχοι: Ερρίκος Θαλασσινός

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης

Άλλες ερμηνείες:

Μανώλης Μητσιάς (για μένα η καλύτερη εκτελεση)

Μανώλης Πάππος

Δημήτρης Μητροπάνος

Δημήτρης Μπάσης

Τρίφωνο

Πηγή: pancreta.gr